zwarte zeekoet | Thomas van der Es

Woensdag 8 juli Nesseby – Vardø – Kiberg – Vardø

Rond 13 uur zien we bij Varangerbotn het fantastische Varangerfjord verschijnen. Heerlijk om na al die dagen taigabossen en veen een ruige kuststrook en de horizon te zien. Het beviel prima in Fins-Lapland, maar deze gedaanteverwisseling van het landschap was ik wel even aan toe. Het is ‘hoogzomer’ maar alles staat in bloei, oogt fris en het is zowaar helder weer met een enkele bloemkoolwolk.

Varangerfjord is het meest oostelijk gelegen fjord van Noorwegen in de provincie Finnmark. Het fjord is ongeveer 100 kilometer lang en bij de monding ( ter hoogte van Kiberg) ongeveer 70 kilometer breed. Voor vogelaars (natuurliefhebbers) is Varangerfjord één van de mooiste bestemmingen van Europa. In de winter (ongeschikt voor koukleumen) zitten de havens rammetje vol met de mooiste eenden uit ieders vogelboek. Stellers eidereend, koningseider en ijseenden verblijven dan in de diverse havens rondom het fjord. In de zomer is de afwisseling tussen hele zeldzame soorten voor het ‘vasteland’ van Noord-Europa en zomerkleed broedvogels die wij kennen uit de trektijd en winter bijzonder aantrekkelijk.

Onze eerste stop is bij het kerktorentje van Nesseby. Een prachtige plek voor zeevogels ( bij aanlandige wind) en een poel die goed zou moeten zijn voor grauwe franjepoten. In korte tijd zien we grote jager, grauwe ganzen, grote zee-eenden en roodkeelpiepers. Het is werkelijk fantastisch helder weer, maar er staat een venijnig windje waardoor de gevoelstemperatuur beduidend lager ligt.

We rijden door en maken een stop bij Vestre Jakobselv Camping om daar twee nachten te reserveren voor later in de week. Het blijkt ( gezien de grote afstanden) verstandiger om vanuit verschillende locaties het fjord en de hoogvlaktes te verkennen.

Het vervolg van de weg naar Vardø is fantastisch. We zien verschillende biddende ruigpootbuizerds en de nodige zeearenden. Tussen Kiberg en Vardø eiland passeren we een poel met een viertal onrustige grauwe franjepoten. Via een circa 3 kilometer lange tunnel komen we aan op Vardo.

We slapen de komende twee nachten in Skagen Bo bij de gastvrije en zeer vriendelijke Noorse Laila en Svein Borgersen. We delen keuken en sanitaire voorzieningen met een gezin uit Zwitserland en een jong Fins stel. De tuin delen we dan weer met een roodkeelpieper.

In de namiddag besluiten we nog een rondje te maken. Het is immers zonnig en dat is bijzonder in deze regio. We rijden eerst naar de haven van Vardø en zien net de veerboot vertrekken. In de haven broeden overal drietteenmeeuwen tegen de gekleurde Noorse boothuizen. Een leuk gezicht. Vanaf de wal zien we verschillende zwarte zeekoeten en een ijseend dobberen en probeer ik de schitterende noordse sterns te fotograferen.

Vervolgens gaan we richting de haven van Kiberg. Onderweg zien we diverse kleine jagers in fantastische kleden. Ze zitten soms dichtbij de weg en het licht is fenomenaal. In de verte zien we een jagende velduil. In de haven van Kiberg is het een kwestie van ‘scopen’. Vanaf een strekdam zien we bijna 20 ijseenden en 12 zwarte zeekoeten. Over zee vliegen diverse alken, zeekoeten en papegaaiduikers. Op wat grotere afstand ‘keilen’ jan-van-genten en kleine jagers.

We rijden richting een baai waar we op de heenweg heel veel eenden zagen drijven. Via landweggetjes komen we tot bijna op strand. De auto functioneert prima als windscherm als ik de telescoop op de grote groep eenden richt. Ruim 40 ijseenden, bijna 300 grote zaagbekken, honderden eidereenden en een nieuwe soort! Op vrij grote afstand ontdek ik een klein eendje met witte randen aan de flank. Een vrouw stellers eider. Het is een nieuwe, maar ik zou toch eigenlijk nog een keer terug moeten om een mannetje stellers eider prachtkleed te zien. David Gosney maakt in zijn dvd: ‘Finding birds in Lapland’ de meesterlijke vergelijking met Keith de zanger van de Prodigy.

Laat in de avond begin ik de vermoeidheid ( al 20 uur wakker) te voelen en eten we wat tegen 22.00 uur. Daarna is er de middernachtzon! Het is een schitterende nacht en de 8° is voor sommige inwoners genoeg om in korte broek , rok of zelfs bikini in de tuin plaats te nemen en dat terwijl wij onze winterjas nog een keer goed vast ritsen.

Donderdag 9 juli, Vardø – Sandfjord – Hammingberg

Het is moeilijk om tijdens goede weersomstandigheden keuzes te maken. Gezien de weersvoorspelling proberen we na de lange dag van gisteren toch op tijd te vertrekken. In de ochtend zou het redelijk weer zijn en in de middag zou het vertrouwde grauwe beeld weer terugkeren. Omstreeks 7 uur ontbijten we en zetten we koers richting de mooie route naar het verlaten dorpje Hamningberg.

Als we uit de tunnel rijden verrichten we een steengoede waarneming. Boven in een telefoonmast zit een heuse giervalk. In eerste instantie maak ik een bewijsplaatje van de vogel vanuit de auto, maar de vogel staat zelfs toe dat ik uitstap en de afstand tussen mij en de vogel verklein. De giervalk is een broedvogel in dit deel van Noorwegen, maar goed gaat het allerminst met de soort. Veel nesten van deze valkachtige worden leeg geroofd door mensen die deze vogels voor de handel vermarkten. De nesten die ik kende in Noorwegen waren inderdaad allemaal verlaten. De soort wordt helaas steeds zeldzamer. Giervalken jagen in deze tijd van het jaar op de grote zeevogelkolonies van Ekkeroy en Hornøya. Daar hobbelen nu namelijk donzige vleugelloze kuikens van zeekoeten, alken en drieteenmeeuwen rond. Na enige minuten verdwijnt de vogel dan ook met hoge snelheid richting het eilandje Hornøya.

Het begin van de weg gaat over een hoogvlakte vol toendravegetatie. Tijdens stops horen we een strandleeuwerik zingen en in de berm zit een fantastisch zomerkleed ijsgors. In Nederland moeten we het meestal doen met vogels in winterkleed en nog veel vaker met een droog rateltje en een stipje in de lucht. Op de plasjes dobberen paartjes roodkeelduiker.

De smalle weg begint wat te slingeren en het landschap wordt ruiger en ruiger. Op de hoge rotskusten zit af en toe een zeearend. Vanaf de weg kijk je over de ijskoude Barentszee. Een telescoop is hier onmisbaar om de grote groepen eidereenden te bekijken. Bij de zoveelste groep ‘eiders’ is het raak. Een prachtige zomerkleed koningseider trekt de aandacht. Lijkt een stellers eider in prachtkleed het meest op Keith van de Prodigy, deze vogel heeft toch het meeste weg van een clown..Ik tel in een groep van circa 200 eiders minimaal 3 koningeiders. Gedurende de dag zien we bijna 20 (!) van deze ‘clowns’ in verschillende groepen eiders. De grootste groep bestaat uit veertien vogels. Bij deze groepen zien we ook veel ijseenden, zwarte zeekoeten, zwarte zee-eenden en grote zaagbekken.

Een vijftal kilometers voor Hamningberg stoppen we bij de, uit zandduinen bestaande, baai van Sandjord. Voor de kust zien we een flinke grijze zeehond en in de lage wilgjes langs de rivier zingen fitis en roodsterblauwborst. Een alarmerende temmincks strandloper bewaakt zijn territorium en er grazen wat rendieren. Een aantal oeverzwaluwen vliegen rond. Dat verwacht je ook niet in deze koude uithoek van Europa.

Voor de tweede keer zien we overtuigende witstuitbarmsijzen. De weg is heerlijk rustig, maar precies als ik een foto wil maken van een sneeuwwitte witstuitbarmsijs passeert er een camper..grrrom.

Het laatste stukje van de rit richting het eindpunt gaat door ‘arctisch maanlandschap’ en opeens doemen kleine gekleurde huisjes op. Het verlaten vissersdorpje Hamningberg. Vroeger leefde hier nog traditionele vissers en het dorp is ook na de Tweede wereldoorlog onaangetast gebleven. Tegenwoordig hebben de woningen een recreatieve functie en dienen als vakantiehuisje.

Bij de pier zetten we de telescoop op. Regelmatig scheren noordse stormvogels voorbij en horen we barmsijzen roepen. Het duurt niet lang voordat ik een prachtige groepje van drie geelsnavelduikers in beeld krijg. Het zijn enorme bakbeesten met een gele ‘bananensnavel’. Door de golven is het af en toe lastig de vogels weer terug te vinden. Niet veel later valt mijn oog op een geelsnavelduiker in prachtig zomerkleed. Wat een mooie tekening heeft dit exemplaar, door die gitzwarte kop en hals, steekt de gele snavel lekker af. Ik houdt mijn telefoon tegen de telescoop en probeer een filmpje te maken van deze vogel. Uiteindelijk zien we zeven verschillende exemplaren.

De tijd tikt door als we terugrijden richting Vardø. Op de terugweg zien we nog een onvolwassen grote burgemeester voorbij vliegen en zien een schuw mannetje sneeuwgors. Voldaan zitten we s ‘avonds te peuzelen aan de gigantische scharen van een vers gevangen ‘Kingcrab’ verzorgd door de eigenaar van ons pension. Met een beetje mayonaise, een drupje citroensap en een geroosterde boterham een heerlijk streekproduct.

Thomas van der Es

Tagarchief: zwarte zeekoet

Polar Bear Special (3)

Finland, Lapland & Varanger Part 6 : Varangerfjord

Passie voor natuur