Maandelijks archief: augustus 2015

Pelagic

Een Hollandse pelagic met de Neeltje Jans

Een reactie plaatsen

Ik heb er een tijdje over zitten twijfelen, maar vorige week donderdag heb ik me opgegeven voor de vroege zeevogeltocht die Delta Safari aankondigde via hun website. Voor mijn werk ben ik deze periode namelijk druk met vele activiteiten rondom de nieuwe bioscoopfilm Holland, Natuur in de Delta en mijn vrije dagen zijn beperkt. Een dagje ontspannen de Noordzee op lijkt mij desalniettemin een prima vrijetijdsbesteding. Ik gooi wat balletjes op bij collega-vogelaars en vrienden en na wat wikken en wegen rijden we zondagochtend om 5.30 vanaf Dordrecht met gevulde auto richting de zoute Zeeuwse kust. Onderweg dondert het aan alle kanten en om 6.50 begroeten we in de miezer Marko en Eva van Deltasafari. We kruipen snel de kantine in en zien vele bekende gezichten. Volgens mij heeft heel ‘vogelend’ Rijnmond zich opgegeven voor deze tocht…het is in ieder geval beregezellig. We schutten door de sluis en zien de kuststrook verdwijnen. Om 8 uur begint het op te klaren. Precies zoals buienalarm, buienradar , windguru , weeronline en andere hulpmiddelen hadden voorspeld.

Een lint met blauwe reigers trekt de aandacht. De avond voorafgaand aan de tocht had ik boven Dordrecht serieuze trek van blauwe reigers en purperreigers. Misschien was dit groepje blauwe reigers door het naderende noodweer van deze morgen wel met een grote boog de Noordzee opgevlogen. Ze vlogen in noordwestelijke richting en misschien stellen ze hun vertrekpoging uit tot een beter moment?

Vale pijlstormvogel

Op mijn Nederlandse vogellijst staan al heel wat zeevogels. Tijdens topdagen met noordwesterstorm zag ik Papegaaiduikers, stormvogeltjes, vorkstaartmeeuwen en kleinste jagers. Zeetrektelposten in het hele land werden uitgeprobeerd en het meest succes had ik op zeedijk van Westkapelle. Het lukte me om tijdens al die bezoeken vakkundig een gewilde zeevogel te missen: de vale pijlstormvogel. Deze zeldzame pijlstormvogel heeft zijn broedgebied op de Balearen in de Middellandse Zee. Na het broedseizoen, vanaf juli, verlaten de meeste vogels de Middellandse Zee. Ze brengen een deel van de zomer en het najaar door  op de Atlantische Oceaan. Het broedgebied is beperkt en Birdlife International heeft de soort dan ook bestempeld als Critically Endangered (ernstig bedreigd). De afgelopen weken zijn er enkele waarnemingen geweest van Vale pijlstormvogels voor de Nederlandse kust.  Afgelopen week werden er bijvoorbeeld 2 exemplaren waargenomen op Vlieland. Ik kon mijn geluk dan ook niet op toen om klokslag negen uur er heel luid en duidelijk ‘VALE PIJL’ werd geroepen op de boot. Snel krijgen we de vogel in beeld en onder goede lichtomstandigheden zijn de vale bruintinten op onderstaart-dekveren, kop en flanken prima te zien. Het gaat allemaal erg snel en ik verkies waarnemingen door de verrekijker boven een bewijsplaatje. Na tientallen seconden zijn we de vogel kwijt en krijgen we overtuigende foto’s te zien van Arno Meijer.  Een droomstart!

Chummen

Blauwe en witte tonnetjes met visafval worden geopend. Ik denk dat de lucht die vrijkomt op het strand van Schouwen te ruiken was. Vandaag zouden we namelijk ook gaan chummen! Chummen is eigenlijk een beetje ranzig, maar het werkt goed om grote meeuwen richting de boot te lokken. Een combinatie van visresten, visolie en brood zorgen voor een wolk van meeuwen achter het schip. Voor de deelnemers op de boot is het maar moeilijk wennen aan de penetrante vislucht. Naast de nodige kleine mantelmeeuwen , komen er ook een aantal onvolwassen geelpootmeeuwen op onze boot af. Een onvolwassen drieteenmeeuw zorgt voor wat variatie, maar trekt zijn neus op voor de ‘chum’.

Baltic Ace 

We zetten koers in westelijke richting en varen zo’n 50 kilometer richting het ‘eindpunt’. In de verte zien we de berging van de ‘Baltic Ace’ , het vrachtschip wat in 2012 naar de bodem gezonken is. Het bijna 150 meter lange schip was geladen met ruim 1.400 auto’s..

In deze omgeving krijgen we regelmatig bezoek van Jan-van-Genten. Ze maken mooie rondes rondom de ‘Neeltje’ en een enkeling hangt nieuwsgierig boven de met camera’s behangen deelnemers. We zien verschillende kleden van deze indrukwekkende zeevogel.

Ver uit de kust komt er noordse stormvogel aanvliegen. De vogel is zwaar in de rui en duidelijk geïnteresseerd in de vette vissenkoppen. Hij zwemt even achter de boot en hangt op een gegeven moment op 5 meter naast ons. Iets te dichtbij voor mijn 400 mm lens…

In de middag zien we nog enkele fraaie Jan-van-Genten, maar de aantallen vogels zijn laag. Midden op zee vliegt er wel af en toe een langstrekkende atalanta voorbij. Een beetje rozig genieten we van het warme nazomerweer en een enkeling sluit zijn ogen. Om 16.00 zien we de vuurtoren van Burgh-Haamstede op de Kop van Schouwen en is er een einde gekomen aan een leuke ervaring. Een mooie slinger over onze Hollandse Noordzee en het leverde zowaar de gewilde vale pijlstormvogel op.

Route (via Niels Godijn)
Route (via Niels Godijn)

Natuurreis

Finland, Lapland & Varanger Part 9: De laatste boswandeling..

4 reacties

Maandag 13 Juli Ivalo, Tankavaraa, Arctic Circle , Rovaniemi

De laatste dag boven de poolcirkel in het uitgestrekte en wonderschone Lapland is aangebroken. Vanaf Ivalo moeten we vandaag enkel nog een kleine 300 kilometer rijden naar ons eindpunt in Rovaniemi. Om niet teveel in de rouwstemming van het einde van de reis terecht te komen besluiten we om deze dag lekker vol te plannen met uiteenlopende activiteiten.

Om 6 uur arriveren we bij het bezoekerscentrum van Tankavaraa en we besluiten de 7 kilometer lange trail te gaan lopen. We worden ( zoals verwacht) niet overspoeld met vogelactiviteit , maar de wandeling is toch effectief te noemen. Vooral na de eerste drie kilometer doen we zeer goede waarnemingen. Er vliegt een auerhoen op, er klopt een drieteenspecht op een dode boom en we horen een haakbek zingen!

Vooral die laatste waarneming is bijzonder, want na redelijk wat dagen taigabos hadden we deze soort nog niet op een andere plek waargenomen dan op de, met duizenden kilo’s zonnepitten gevulde, voedertafel bij het Neeljan Tuulen Tupa hotel..

Haakbek / Pine Grosbeak
Haakbek / Pine Grosbeak

We stoppen bij een uitgestrekt hoogveen met enkele kraanvogels. Het is guur en koud en de temperatuur zweeft rond de 4 graden. Het is dan ook opmerkelijk dat we tientallen gierzwaluwen zien rondscheren. Uiteraard laagvliegend op zoek naar vliegen en andere insecten. Apart om deze soort onder deze ‘zomerse’ omstandigheden boven de poolcirkel tegen te komen.

Het is nog steeds ochtend en het liefst zouden we nog een boswandeling maken. Nog een boswandeling? Ja nog één laatste boswandeling…Om het af te leren enzo

Bij toeval zien we door middel van bewegwijzering een parkeerplaats naar ‘the arctic circle hiking area’ en we besluiten de borden te volgen. Vanaf een parking loopt een lange brug over een ruig stromende rivier en starten diverse wandelroutes. We horen diverse belletjes rinkelen van pestvogels die ver en hoog in de naaldbomen zitten. Deze soort kwamen we gedurende de reis veel tegen, maar fotografisch wilde ze niet bepaald meewerken..

Pestvogel / Bohemian waxwing

Uit nieuwsgierigheid lopen we steeds dieper het bos in. Een tikkie verslavend zijn ze wel ,die bossen. Het was er mooi en nabij een boardwalk door een veen aan de rand van het bos horen we een tikkende gors. Niet veel later doen we een fantastische waarneming van een bosgors! Die zag ik even niet aankomen. Een leuke verrassing en afsluiting? We struinen nog even verder en zien opvallend makkelijk taigagaai ( 4 ex) en een auerhoen. Dat was dan het slotakkoord.

Het moment is daar dat de verrekijker de rugzak in kan. In de middag horen we weer belletjes, maar dit keer niet van pestvogels. Het klinkt een stukje irritanter en het zijn de belletjes uit de speakers van de woning van ‘Santa Claus’ .

Het commerciële pretpark waar de kerstman woont hebben we snel gezien en we brengen de middag door in het Arktikum in het centrum van Rovaniemi. Het museum is prachtig vormgegeven met grote glazen ramen en een groen dak. Verleden, heden en toekomst van de wereld boven de poolcirkel in een mooi opgezette tentoonstelling. De schoonheid van deze streek , maar ook de gevaren die klimaatverandering brengt worden op educatieve wijze uitgelegd. Een ontspannen en leerzame afsluiting van de reis.

De volgende dag zouden we op een plezierig tijdstip zonder vertraging of noemenswaardige zaken terugvliegen naar Nederland.

Tijdens de reis hebben we genoten van dit ongerepte deel van Europa. In ruim 16 dagen zagen we 187 verschillende vogelsoorten, elanden, bultrug en ander moois. Graag wil ik nog één keer de mensen bedanken die geholpen hebben tijdens de voorbereiding van deze trip. Bedankt!

Whats next?

Natuurreis

Finland, Lapland & Varanger Part 8: Nog meer Varangerstyle!

2 reacties

Vrijdag 10 juli Hornøya – Vadsø – Vestre Jakobselv

Zwaar onder de indruk van Hornøya en met op het netvlies nog de waarnemingen van schitterende papegaaiduikers en ander moois rijden we westwaarts naar onze volgende overnachtingslocatie langs het fjord. Het schiet weer niet op…al die leuke haventjes en fraaie kleine jagers worden weer bekeken en dat betekent dat we zo traag zijn als een slak. Een stop staat ingepland bij Vadsø. Ook Vadsø is een eiland maar deze keer is het een brug die de verbinding verzorgd. Vanaf de brug scannen we de grote groepen eiders. De afgelopen weken zouden hier stellers eiders zijn waargenomen. Het scannen levert weinig spannends op. We besluiten een wandeling te maken richting de bekende ‘franjepotenpoel‘ . Het is inmiddels halfbewolkt en af en toe worden we overvallen door een buitje. Op het wandelpad maakt een kleine strandloper zich druk en bij de poel lijkt het op een ouderwets schoolplein met tollen uit grootmoeders tijd.

Tientallen grauwe franjepoten draaien hyperactief rondjes op het plasje. Ze blijken zich prima te kunnen verstoppen in de schamele begroeiing en na enige tijd denken we een totaal beeld te hebben van het aantal. Bijna 30 van deze prachtige vogeltjes krijgen we te zien. Ze zwemmen als gezinnetjes bij elkaar. Vanaf de oever is het gemakkelijk om deze beestjes te fotograferen. Sommige in kakelvers juveniel kleed en enkele vrouwtjes nog in zomerkleed.

Nadat we inkopen hebben gedaan in de supermarkt rijden we door naar de camping in Vestre Jakobselv. We beseffen gelijk weer even dat we in Noorwegen zijn. Een rode paprika van bijna 2 euro en een ‘gulden’ per champignon zorgen ervoor dat we de groente in de avondmaaltijd minimaliseren..

We slapen in het hoofdgebouw van de camping in een slaapzaal met 2 gezellige stapelbedden. Het doet een beetje denken aan de schoolreisjes van de basisschool. De gasten in de overige kamers ontwaken , want dat zijn bloedfanatieke sportvissers die er juist s ‘nachts op uit trekken. In de keuken wordt nog een ‘catfish’ schoongemaakt en de penetrante lucht is zelfs in dit blog niet te beschrijven..

Zaterdag 11 juli Båtsfjord & Berlevåg

Op de kaart zag de route voor vandaag eruit als een ‘eitje’, alleen hadden we inmiddels ervaren dat rijden ( voor vogelaars) hier niet heel erg opschiet. Het bekende motto van mijn (vogel)reizen : ‘Zoek geschikt habitat en zoek de vogel’ is hier soms vrij ambitieus. Vooral voor de toendrasoorten die vandaag op het programma stonden. We passeerde namelijk honderden kilometers toendravlakte..

Tijdens een eerste stop zien we ijsgors, sneeuwgors en strandleeuwerik. Met muts op en sjaal om struinen we over de lage toendravegetatie. In kleine smeltplasjes alarmeren bonte strandlopers.

Op de top bidden kleinste jagers en als de vogels landen besluit ik ze van dichterbij te benaderen. Ze staan het zowaar toe en krijg een behoorlijke fotokans. Ze staan bekend als felle donders , maar ik breng het er gelukkig zonder blessures vanaf.

Kleinste Jager / Long-Tailed Skua
Kleinste Jager / Long-Tailed Skua

Bij wat onverharde zijwegen, die wat meer door toendras met rotsige formaties gaan, zien we witstuitbarmsijs en horen we goudplevieren fluiten. De gehoopte vervolgwaarnemingen van sneeuwhoenders blijven uit. De diversiteit is mager , maar de vogels en de route zijn fantastisch.

We rijden eerst richting Berlevag en vanuit een rijdende auto zie ik een enorme spray in een baai. Ongetwijfeld een walvisachtige. Snel pakken we de telescoop uit de auto en gaan scannen. Het levert niets op en we rijden door naar een koffiehuis met wafels in Kongsfjord. Hier doen we gelukkig een vervolgwaarneming van de walvis en door de mist zien we aantal sprays en vervolgens een overduidelijke staart van een Bultrug!

Nabij de vuurtoren van Berlevåg kijken we tijdens een ‘picknick’ over zee en zien diverse donkere noordse stormvogels en een vrouw koningseider. Het is fris zat en lang houden we deze buitenactiviteit niet vol.

In de middag staat de haven van Båtsfjord op het programma. Het is een rit die goed is voor de nodige kilometers maar de route is landschappelijk mooi. In de haven zitten heel veel grote meeuwen op daken van een visafslag. Een korte zoektocht levert minimaal 2 kleine burgemeesters en een grote burgemeester op. Hoogzomer zijn dit niet hele algemene soorten in dit deel van Europa.

Kleine Burgemeester / Iceland gull
Kleine Burgemeester / Iceland gull

Terwijl we terug slingeren zijn we getuige van een fantastisch paartje roodkeelduikers op een meertje pal langs de weg. Schattig gezicht hoe een mannetje een visje komt brengen bij het vrouwtje dat op de eieren zit.

Een onverwachte afslag het kale niemandsland in levert eindelijk een fraaie morinelplevier op.  Schijnt ook vrij algemeen te zijn, maar het heeft toch een tijdje geduurd voordat we deze aantrekkelijke soort tegen zijn gekomen.

We besluiten voor het eerst deze reis uit eten te gaan en het leek ons budget technisch verstandig om dit maar niet in een al te sjiek restaurant te doen. Aan de rand van Varangerbotn stappen we binnen in een veredelde grillroom en krijgen het voor elkaar om onder de magische 50 euro grens te blijven. Toegegeven de grillburger en de patatjes waren lekker.

Het is een fantastische avond, helder weer en windstil. Perfect omstandigheden om de eerder deze week gemelde Pacifische grote zee-eend (Stejnegers) terug te vinden. In de avond heb je daarnaast ook nog eens prima lichtomstandigheden.  De eerste groepjes gemengde zee-eenden zijn goed af te kijken, maar de snavels zijn moeilijk te determineren. Ze slapen nogal veel, die zee-eenden.. Iets verderop zien we een vogelaar met telescoop in de berm. Juist op dit moment heeft deze vogelaar ( Egil Ween) de vrouw Pacifische Grote zee-eend teruggevonden. Na goede aanwijzingen krijg ik de vogel te zien met snavel uit de veren. Het is lastig maar de snavel valt op. Het heeft wat weg van een ‘ski-schans’. Egil verteld vervolgens dat de Kleine sprinkhaanzanger zojuist ook zat te zingen. We besluiten daar ook nog even langs te gaan en ik verricht fantastische zang en zichtwaarnemingen van deze lastige en vooral hele zeldzame soort. Het is inmiddels tegen 23.00 uur als we terug zijn bij de camping, maar wat een top afsluiting!

Kleine sprinkhaanzanger / Lanceolated warbler
Kleine sprinkhaanzanger / Lanceolated warbler

Zondag 12 Juli Varangerbotn – Neiden – Finland

Ik heb vandaag nog een klein hoopje op een waarneming van een sperweruil. Het is tenslotte een invasiejaar en volgens velen is deze soort dit jaar niet te missen. Met zulke opmerkingen begint het natuurlijk ergens te knagen. De druk nam gedurende reis flink toe, want nu komt alles op de laatste kansrijke dag aan. We gokken op het noordelijk deel van Finland waar we later deze dag doorheen zouden rijden, maar gelukkig is het ons gegund! Ten westen van Varangerfjord , gewoon langs een drukke weg met boerderijen en kleine huisjes zit op een telefoonlijn een juveniele sperweruil. We zetten de auto in de berm en kunnen bijna met sperweruil op de foto. We wachten ruim een half uur , maar verder dan een ‘draadplaat’ komen we niet. Toch zijn we erg blij met deze mooie toevoeging aan de lijst, het scheelt natuurlijk behoorlijk dat er vorig jaar langdurig een sperweruil in hartje Zwolle heeft overwinterd en ik deze soort dus al een keer gezien had.

Aan de zuidkant van het fjord zien we een fraaie ruigpootbuizerd jagen en bij een idyllisch kerkje nabij het gehucht Neiden, zoek ik nog naar een Noordse Boszanger. Deze zeldzame loofzanger laat zich vrij snel lokken en in de toppen van de kronen is regelmatig de megavette wenkbrauwstreep te zien. In de middag rijden we zonder noemenswaardige waarnemingen door richting Ivalo, waar we de nacht doorbrengen in een trekkershut langs de rivier en maken we ons op voor de laatste dagen in het hoge noorden.