Van 29 mei t/m 17 juni 2016 ben ik voor Inezia Tours en Vogelbescherming Nederland als gids mee geweest op expeditie schip de Planicus van Hansweert ( Zeeland) naar Spitsbergen.
Vanaf het schip is een dagelijks blog bijgehouden. De verhalen zijn hier te lezen.
Lezing over deze fantastische reis? Neem vrijblijvend contact met mij op.
Vanaf 16 oktober tot 25 oktober verblijven we op Texel. Een fantastische periode en misschien wel de beste locatie van Nederland voor de vogeltrek. In dit blog beschrijf ik de aankomende ruime week over mijn ervaringen.Updates komen in dit bericht!
Maandag 26 oktober
De laatste dag is de wekker overbodig. Voor zonsopkomst sta ik in de zeereep van Paal 28. Het is direct merkbaar , er zitten vogels in de lucht. De wind is gedraaid richting het zuidoosten en ik zie direct een enorm lint met spreeuwen. Een front zo groot, dat het lijkt alsof het de volledige breedte van Texel in beslag neemt. Indrukwekkend! Het is druk met geluiden in de lucht. Twee kleine zwanen vliegen op vanaf de slaapplaats in de noordelijke slufter. Groepjes zwarte mezen en pimpelmezen komen vanaf zee. Opeens weer een grote wolk vogels boven me. Het is een groep van ruim 300 kramsvogels. Het eerste uur met voornamelijk deze soort, later steeds meer grote gemengde groepen met daarin weer vooral koperwieken. Er zijn er vermoedelijk weer vele vertrokken vanuit Scandinavie tijdens de vorige nacht. Krentjes als appelvink, sneeuwgors en strandleeuwerik vliegen ook voorbij en veraden zich allen door hun roep.
Kramsvogel / FieldfareKoperwiek / Redwing
Na het ontbijt nog een laatste rondje noordpunt. De trekbaan ligt duidelijk iets ten zuidwesten van de vuurtoren. Grote groepen koperwieken, sijzen, kepen en vele kramsvogels vliegen over. In de diverse vliertruiken zitten groepjes spreeuwen. Tegen het einde van de ochtend lijken de vogels hoger te gaan vliegen en is het tijd om richting huis te gaan. Toch een mooi einde van een fijne tijd op vogeleiland Texel.
Spreeuw / Starling
Zondag 25 oktober
Een zonovergoten zondag die begint met een flinke noordwestenwind. Het is ook de dag dat de wintertijd in zal gaan en dat betekend weer een uurtje eerder licht in de ochtend ( en nog een uurtje later ontbijt..) Achter een strandpaviljoen bij Paal 28 kruip ik weg met mijn telescoop. Ik sta prima uit de wind , als witte schuimkoppen boven de Noordzee ontstaan. Er vliegen wat alken en zeekoeten voorbij en er vliegt een vrij constante stroom Jan-van-genten langs. Op grote afstand zie ik de kenmerkende hoge boogvluchten ( keilen) van een tweetal grauwe pijlstormvogels. Niet veel later een razendsnelle waarschijnlijke noordse pijlstormvogel. Lage boogvluchten, witte onderdelen en heel hard vliegt de vogel naar zuid. Allemaal net een tikkie te ver en te snel. Zo gaat dat wel vaker met zeevogels..
Zoals de website windguru keurig voorspelde gaat de wind snel liggen en is het heerlijk najaarsweer. We besluiten vanaf de Cocksdorp , via de Eierlandsche Duinen , richting de vuurtoren te wandelen. In het Krimbos zien we een fraaie beflijster in een rozebottelstruik.
Beflijster / Ring Ouzel
De lucht wordt blauwer en blauwer en de temperatuur loopt op. Van vogeltrek is werkelijk niets te merken. De bosjes zijn leger dan leeg en het is enigszins frustrerend dat er op Vlieland en Schiermonnikoog de ene na de andere pallas boszanger wordt ontdekt.. Dan maar genieten van het fijne najaarsweer, ook geen straf.
Zaterdag 24 oktober
Een dag die grauw begint en weinig goeds voorspelt. Het is om het maar zachtjes uit te drukken: leeg! Er gebeurt opvallend weinig in de lucht en de zon lijkt het vandaag niet te gaan winnen van de hardnekkige bewolking. We struinen wat rondom de Krimweg , voordat in het B &B in de Cocksdorp een gezellig ontbijtje wacht. In de loop van de ochtend zakken we af naar het zuiden. De gebieden rondom de Bollekamer staan op het programma. Eerst een korte tussenstop bij Waal en Burg. Een flinke akker staat hier plas-dras. Een uiterst gunstige situatie voor duizenden goudplevieren en honderden kievitten. Een akker van een ruime hectare groot en gevuld met bijna 5000 vogels.. Goudplevier aan kop, gevolgd door kievit en smient.
Bij het Grote Vlak is het rustig. De eerder deze week aanwezige grauwe franjepoot is al een tijdje vertrokken. Hoog in de lucht komt een dwarrelend groepje zwarte mezen aanvliegen. Ik tel er ruim 35. Langs de Hoornderslag staan een paar wilgjes en roepen diverse mezen en goudhanen. Een tjiftjaf met een koudgrijs uiterlijk trekt mijn aandacht. De vogel heeft gitzwarte pootjes en een duidelijk aanwezige vleugelstreep. Het heeft alle schijn van een Siberische Tjiftjaf, maar de vogel laat zich kort zien en zich helaas niet horen..
Aan het eind van de middag zijn het de gebroeders van de Meer die een zeldzame vogel hebben gevonden . In de zeereep ten noorden van camping de Robbenjager hebben ze zojuist een dwerggors ontdekt. Aangezien we net terug zijn in de Cocksdorp, besluit ik even door te rijden naar boven. Als ik aankom zit de vogel net in de telescoop en krijg ik deze kleine gors kort maar krachtig te zien. Net te kort voor een plaatje.Toch weer een aangename verassing op een dag , dat je eigenlijk niets verwacht..
Vrijdag 23 oktober
Vandaag is de wisseldag van ons vakantiehuisje naar een B & B in de Cocksdorp. Dat betekent dat er wat corvee taken op de planning staan, om de felbegeerde schoonmaakborg terug te krijgen. Over de Slufterhoek vliegt een ijsvogel en in de tuin zit nog een vuurgoudhaan. Om circa 10 uur wandelen we het Krimbos in. Het is heerlijk zacht, er staat weinig wind en de zon schijnt. De eerste ochtend met diverse paardenbijters, koolwitjes en een rond fladderende atalanta. In het bos is het druk met groepjes zangvogels. Goudhanen en zwarte mezen zijn actief aan het foerageren in de kronen van esdoorns en abelen in dit afwisselende bos ten westen van de Cocksdorp.
Al enkele dagen zit er in de uiterste noordwesthoek van het bos een Siberische boompieper. Het tweede exemplaar van deze bijzondere dwaalgast. Hans Schekkerman ontdekte de vogel in hoog gras aan de rand van het bos. Als we aankomen zien we fotograferende vogelaars en een, als een muis kruipende, pieper op enkele meters afstand. De vogel laat zich waanzinnig bekijken en nu lukt het mij ook om meer dan een bewijsplaatje te maken. Wat een prachtig markante koptekening en een olijfgroene rug heeft deze vogel. Af en toe horen we de scherpe roep. Goed studiemateriaal om er de komende dagen zelf nog één te gaan ontdekken…
In de namiddag staan we in bij het Diepe Gat , oftwel het uitkijkpunt aan de Oorsprongweg nabij de Slufter. Op enkele tientallen meters naast ons flapt een joekel van een ruigpootbuizerd op. Dit was net dat ene moment dat ik de camera in de auto laat liggen..Zou je net zien. De vogel laat zich beeldvullend bekijken in de telescoop terwijl die biddend zich naar beneden laat ploffen, wellicht boven op een muis. Een mooie afsluiter van een verder grijze dag.
Donderdag 22 oktober
Omdat het vakantiehuisje op de Slufterhoek ook door ons is uitgekozen door zijn fantastische ligging, besluiten we een wandeling te gaan maken via de Muy naar de zuidkant van de Slufter. Een korte slalom over het bungalowpark en we bereiken het fraaie afwisselende duingebied. Er staat een matige westenwind. In de middag zou de kracht ervan gaan ruimen naar 5-6 bft en tevens draait die dan naar noordwestelijke richting. Dat geeft mogelijkheden voor zeevogels. Als we bij het strand aankomen zie ik weinig zeevogels en de wind is nog erg zwak. Sprintende drieteenstrandlopertjes rennen voor ons uit. Eén vogel maakt zo’n mooie overstap met zijn ‘drietenige’ pootjes , wat me sterk doet denken aan een binnenbocht op de schaatsbaan door Sven Kramer.. Dit is in de winter het leefgebied van deze fraaie overactieve strandlopertjes.
Een eerder ontdekte sperwergrasmus in een duinencomplex ten zuiden van de vuurtoren laat zich helaas niet meer bekijken. De wind neemt toe. Tijd voor de Westerslag: door de meest westelijke ligging van Texel in de Noordzee is dit de beste locatie van het eiland om zeevogels te bekijken. Achter de windschermen van een strandpaviljoen zit Han Zevenhuizen. In korte tijd zag hij al meerdere grauwe pijlstormvogels. Als ik naast het hetzelfde windscherm weggedoken zit voor de aanlandige wind en door mij telescoop kijk zie ik direct een grauwe pijlstormvogel. Er komen er die middag ruim 20 voorbij. Een groepje van 3 komt met mooie snelle boogjes ( keilend ) voorbij gevlogen.
Grauwe pijlstormvogel / Sooty shearwater
Ik zet een sprintje naar de branding en maak een sfeerplaatje. De onvolwassen vorkstaartmeeuw behoorde tot één van de zeldzaamheden die voorbij kwam. In de branding hangt een fraaie jonge noordse stern en een tweedejaars zwartkopmeeuw. Als de zon begint te zakken houd ik het voor gezien. Een mooie middag aan zee!
Zwartkopmeeuw / Mediterranean Gull
Woensdag 21 oktober
De weersvoorspellingen voor vandaag waren niet denderend. Een zuidwestenwind en in de middag een regenfront. In de ochtend toch een poging gedaan in de omgeving van de vuurtoren, om te kunnen oordelen of er aankomst was van zangvogels. De conclusie was snel getrokken: rustig! Omdat er gisteren hele fraaie foto’s zijn gemaakt van de Siberische boompieper in het Krimbos , besluit ik daar nog een kort bezoek te brengen. De vogel langs het inmiddels bekende fietspad is nog aanwezig, maar een goede foto krijg ik niet voor elkaar. Het begint daarnaast ook licht te regenen en ik hou voor even voor gezien.
Als ik bij het vakantiehuisje aankom, begint nerveus te telefoon te rinkelen. Bij paal 21 ( de Westerslag) heeft Jos van de Berg een donkere valk gezien. Lange vleugels, lange staart donker uiterlijk..Sinds september 2011 weten we immers dat het kan. Toen werd namelijk de eerste Eleonora’s valk van Nederland gefotografeerd in de Oostvaardersplassen. In de middag besluit ik de omgeving tussen de Westerslag en de Hoornderslag te checken , maar het levert helaas niet deze spannende vogel op. De twee handtamme strandleeuweriken zitten er wel en laten zich fantastisch benaderen en fotograferen. Dat dan weer wel…
Strandleeuwerik / Horned lark
Dinsdag 20 oktober
De dag begint met wat miezer en motregen. In de tuin van het huisje zitten twee zwijgzame kleine barmsijzen die zich fraai laten bekijken. Als de buien voorbij zijn, staat de noordpunt en de omgeving van de vuurtoren op het programma. De trek is mager en de wind steekt iets op uit noordoostelijke richting. Toch horen we al snel goudhanen en in de zeereep zitten diverse rietgorzen. Een grote bonte specht vliegt op uit diezelfde zeereep en gaat actief hakken in weidepaaltjes langs het wandelpad.
Grote bonte specht / Greater spotted woodpecker
In de tuintjes bij de vuurtoren zitten twee vuurgoudhanen. Op de plek van de Pallas Boszanger is het rustig , de vogel lijkt vertrokken en er zit eigenlijk alleen een enkele tjiftjaf. Er is duidelijk veel doorgetrokken na de opklaringen van afgelopen nacht. Het is niet leeg, maar de bulk lijkt door en qua lijstertrek is het erg rustig. Achter de vijver van Jochem zitten enkele, helaas gewone, roodborsttapuiten en vliegen er nog drie boerenzwaluwen voorbij.
Roodborsttapuit / Common stonechat
In de middag besluiten we één van de landschappelijk mooiste plekken van het eiland te bezoeken: de Hors. Hier heeft de wind nog vrij spel. Het is een schouwspel om te zien in dit dynamische stuifduinengebied. De zon breekt door en overal verschijnen bruinrode heidelibellen, vliegt een klein koolwitje voorbij en zien we naar zuid trekkende atalanta’s . Twee velduilen en een blauwe kiekendief vliegen op uit de opgewarmde duinpannen. Er vliegen redelijk wat rietgorzen op en een droog rateltje vanuit de blauwe lucht verraad een ijsgors. We struinen zelfs zo enthousiast dat we bijna de Hoornderslag aantikken. Daar zien we een ruigpootbuizerd bidden. Via de Horsmeertjes lopen we weer terug en horen we ijsvogel nummer 5 van de vakantie.
Hors, Texel
Door technische problemen met mijn de laptop kunnen zeker foto’s en soms berichten helaas iets vertraagd verschijnen..
Maandag 19 oktober
De ‘Day after’ van het Dutch Birding vogelweekend. Honderden vogelaars slaagde er dit weekend niet in een vogel te ontdekken die ‘twitchbaar’ was. De zwartkeellijster van zaterdag was een absolute knaller, maar het was maar voor een handvol vogelaars mogelijk de vogel ook te zien. De ochtend starten we bij de bekende ‘Lange Dam’ aan de noordwestkant van de Sluftermonding. Veel vers aangekomen vogels melden zich in de zeereep. Goudhanen zijn weer met tientallen vertegenwoordigd. Tijdens de wandeling vliegen enkele grote gele kwikstaarten over. Bij de monding van de slufter zitten behoorlijk wat gorzen. Op geluid hoor ik een ijsgors en zelfs een geelgors. Ik krijg de vogels helaas niet zo fraai te zien als afgelopen zaterdag. Rond de middag is het Diederik Kok die tijdens een gezinswandeling in het Krimbos een zeldzaamheid ontdekt. Een heuse ‘sibbopie‘, alleen de in de vogelaarskringen bekende afkorting, is al fijn. Ik besluit de vogel te gaan bezoeken. Siberische boompiepers staan er om bekend te kunnen kruipen als muizen in dichte vegetatie. Erg hoopvol ben ik dan ook niet. Als ik aankom zie ik een kleine 70 vogelaars op een fietspad staan. Ik sta als enige aan de andere zijde. Direct bij aankomst zie ik de fraai getekende Siberische boompieper het fietspad oversteken. Zwijgend vliegt de vogel in een boom en kan ik een bewijsplaatje schieten. Mijn eerste voor Texel, en daarmee mijn 270e soort voor mijn Texel lijst.
Niet veel later komt er een fantastische foto door van een reeds ontdekte ‘Pabo‘ in de tuintjes. Met het openbreken van de lucht en daarmee de eerste Texelse zonnestralen besluiten we via de noordkop naar de plek te struinen. De vogel laat zich uitmuntend bekijken. Een uurtje besteed ik aan een plaatje. De vogel is echter zo actief aan het foerageren, biddend met trillende vleugeltjes en knalgele stuit , dat het toch nog een behoorlijke opgave is om de kleine dwaalgast op de gevoelige foto te krijgen. Fijn om na een hele mik gewone soorten , eindelijk een tweetal rare vogels te zien. Uiteindelijk geen onbelangrijke bijzaak natuurlijk..
Pallas Boszanger / Pallas leaf warbler
Zondag 18 oktober
Gisterenavond de dag afgesloten in het Eierlandsche Huis in de Cocksdorp. Tijdens het Dutch Birding vogelweekend wordt hier een afwisselend avondprogramma samengesteld door Dutch Birding. Eerst een fantastisch avontuurlijk verhaal van Sander Lagerveld over zijn zoektocht naar endemische vogelsoorten op het afgelegen eiland Buru in Indonesië. Vervolgens vertelde Arjan Dwarshuis passievol aan een volle zaal over zijn ‘Birding Experience’ in 2016. Hij lanceerde op deze avond ook zijn speciale fundraiser pagina! Een dappere poging voor een wereldrecord vogels en een prachtig doel om bescherming van bedreigde vogelsoorten een flinke financiële steun in de rug te geven. Ik ken Arjan al sinds herfstkampen op Schiermonnikoog met de Jeugdbond van Natuur-en Milieustudie aan het einde van de jaren ’90. Erg leuk om zijn avontuur en fantastische doel voor Birdlife International te volgen.
En toen weer naar buiten..
De ochtend begint regenachtig. ‘Vogeltechnisch’ gezien prima, want dat betekent dat reeds vertrokken trekvogels uit zuidelijk Scandinavië, wellicht op de Waddeneilanden naar beneden zullen komen. Het regent echter wel een stuk harder dan gisteren. Dat maakt het vogels kijken niet heel gemakkelijk en bepaald niet erg aangenaam. Het is opnieuw windstil weer en dat is een luxe tijdens de herfst op Texel weet ik uit ervaring. Een wandeling in de Bleekersvallei en de westrand van de Staatsbosbossen was het plan. Het bos is kansrijk voor Siberische boompiepers en de vallei en de zeereep goed voor ‘verse’ trekvogels. In het bos vliegt een luidroepende appelvink over. Geen alledaagse soort op het eiland. Het blijft helaas het enige hoogtepunt van de wandeling.
Bij de strandopgang van de Westerslag zitten twee fraaie strandleeuweriken en in de Westerduinen is een klapekster aan het jagen. Het blijft een natte bedoeling. Op vakantiepark Slufterhoek zitten nog steeds heel veel vogels. Een park vol pap , want krenten krijg ik niet gevonden. In de tuin van ons vakantiehuisje zit nog steeds een fraaie jonge man gekraagde roodstaart en in diverse haagjes zien we hele fraaie goudhaantjes.
Gekraagde roodstaart / Common redstartGoudhaan / Goldcrest
Het zijn niet de zeldzame soorten die het beeld bepalen, maar deze dappere trekvogels zijn schitterend. Vooral als ze ook nog mee willen werken voor een plaatje. Goudhanen zijn het eigenlijk helemaal, met een gewicht van slechts 4/5 gram de kleinste vogel van Europa. Misschien wel uit het ei(tje) gekropen in Rusland en nu stuiterend en piepend over een herfstig Hollands Waddeneiland. Ook wel een beetje opletten geblazen met al die sperwers op de loer..
Goudhaan / Goldcrest
Sperwer / Sparrowhawk
In de middag nog een struintocht gemaakt in de Bollekamer. Een grote lijster, honderden graspiepers en een vertraagde boerenzwaluw zijn de noemenswaardige vogelsoorten. Dit deel van de Westerduinen heeft een open karakter door de actieve begrazing van Schotse hooglanders. In de enkele meidoorns en duindoorns zitten roodborsten. Het lijkt erop dat iedere struik zijn eigen roodborst heeft. De aantallen lijken nog steeds toe te nemen. De vogeltrek wordt in alle hevigheid ervaren, nu alleen nog een stiekeme zeldzaamheid!
Zaterdag 17 oktober
Vanochtend had ik om 7.45 afgesproken met collega boswachter , en tevens vogelaar, Harm Blom. We besluiten te starten aan de Krimweg ten westen van de Cocksdorp. Eén van mijn favoriete wandelingen in de vroege ochtend is de ‘Lange Dam’ . Een overzichtelijke en gevarieerde binnenduinreep met veel besdragende struiken en aan de andere zijde de uitgestrekte kwelders van de Slufter. Er zijn weer genoeg vogels aangekomen. In de ochtendschemer zien we gelijk veel. Groepjes zwartkoppen, goudhanen en verschillende tjiftjaffen dwarrelen door de struiken. Door het luchtruim waaieren grote groepen koperwieken en kramsvogels. Een groepje van ruim 15 kleine zilverreigers vliegt op uit de Slufter. Halverwege de dam horen we, vanuit de lucht, het droge rateltje van een ijsgors. Een donker stipje zou de vogel moeten zijn. Zo gaat dat meestal met deze soort in Nederland..
Aan het einde van de dam treffen we oa Kees de Vries en Bertus de Lange. We kijken gezamenlijk naar een fraaie kleine barmsijs en zien een onvolwassen gekraagde roodstaart. Bij de monding van de Slufter zitten interessante kweldersoorten. Een mooie gemengde groep met graspiepers, rietgorzen, 8 strandleeuweriken en een tweetal ijsgorzen. Die laatste twee laten zich uiteindelijk fantastisch bekijken. Op een gegeven moment begeef ik mij op slechts 5 meter van een mannetje ijsgors, die nog een fraaie zwart gespikkelde borst heeft. Genieten! Afgelopen zomer zag ik deze fraaie gors nog zingen op de fjelden in Noorwegen.
Terwijl we naar een jagende smelleken kijken , trilt in diverse broekzakken een smartphone. Ditmaal niet een melding van een Siberische tjiftjaf of een jagende velduil maar een zwartkeellijster! Dat is een hele harde knaller! De gelukkige vinder Ruud van Beusekom komt zeer waarschijnlijk in aanmerking voor de felbegeerde verrekijker. De soort van het weekend lijkt gevonden.. We moeten nog een eind teruglopen en zien nog snel een biddende ruigpootbuizerd. Ruim een uur na de ontdekking komen we aan op camping Loodmansduin. Overal schieten lijsters voorbij en lopen verspreid groepjes vogelaars te zoeken. Van de zwartkeellijster ontbreekt helaas ieder spoor.. Gelukkig had ik deze zeldzame lijster al gezien in oktober 2009.
In de middag nog een flinke wandeling gemaakt in de zeereep tussen de Slufter en de Koog. Nog steeds heel veel vogels. Een persoonlijk dagrecord roodborsten is in de maak. Het gehele wandelpad van de BuitenMuy is er mee bezaaid. Morgen weer een nieuwe ronde en tevens nieuwe kansen.
Vrijdag 16 oktober
Kramsvogel / Fieldfare
Vanmorgen om 11 uur stonden we op de veerboot naar Texel. Het voelt altijd wel een beetje als thuiskomen. In 2006 liep ik op dit eiland stage als vogelwachter bij Staatsbosbeheer. Jaarlijks probeer ik dit eiland meermalig te bezoeken, maar door diverse andere tripjes in het buitenland is het er dit jaar nog niet van gekomen. Na erg drukke weken in de Biesbosch en de daarbij behorende bioscoop premières is het nu tijd voor heerlijk struinen, fanatiek vogels kijken en een beetje tot rust komen.
Cindy en ik starten bij het ‘Grote Vlak’ aan de zuidkant van het eiland. Gisteren werd hier een grauwe franjepoot ontdekt. Via diverse alert-groepen waarbij ik aangesloten ben, krijgen we door dat de vogel nog aanwezig is. We krijgen de vogel, net als tientallen andere vogelaars, erg fraai te zien. Het ongewoon drukke foerageergedrag is typerend voor de soort. Ik maak via de telescoop een filmpje:
Massaal lijsters en roodborsten
Vervolgens besluiten we een wandeling te maken boven camping Kogerstrand. Hier ligt het mooie duingebied ‘de Nederlanden’. Het is bladstil , maar aardedonker. Grote groepen lijsters vliegen over. Een fascinerend gezicht! Vooral de koperwieken en de kramsvogels komen lekker binnen. De radarbeelden van Hans van Gasteren op twitter voorspelde al zoiets.. In de bosjes en duindoorns is het druk. Druk met vogels: groepjes zwartkoppen, goudhanen en enkele tjiftjaffen zoeken naar voedsel. Rietgorzen zitten uitgeput in de zeereep. Op het wandelpad zien we tientallen roodborsten. Er is duidelijk heel veel aankomst. Dat belooft wat , want juist dit weekend zijn ook honderden vogelaars neergestreken op Texel. Het is namelijk het Dutch Birding vogelweekend . Ik kom deze middag niet verder dan heel veel ‘gewone’ soorten. Een opvallende waarneming is wel de ijsvogel die boven vakantiepark Slufterhoek aan komt zetten. Die ijsvogels zijn behoorlijk ‘on the move’, maar wat wil je ook na zo’n succesvol broedseizoen. Morgen weer hoopvol verder . Ik ben benieuwd wat voor moois er gaat gebeuren met zoveel vogels en zoveel vogelaars.
Ik heb er een tijdje over zitten twijfelen, maar vorige week donderdag heb ik me opgegeven voor de vroege zeevogeltocht die Delta Safari aankondigde via hun website. Voor mijn werk ben ik deze periode namelijk druk met vele activiteiten rondom de nieuwe bioscoopfilm Holland, Natuur in de Delta en mijn vrije dagen zijn beperkt. Een dagje ontspannen de Noordzee op lijkt mij desalniettemin een prima vrijetijdsbesteding. Ik gooi wat balletjes op bij collega-vogelaars en vrienden en na wat wikken en wegen rijden we zondagochtend om 5.30 vanaf Dordrecht met gevulde auto richting de zoute Zeeuwse kust. Onderweg dondert het aan alle kanten en om 6.50 begroeten we in de miezer Marko en Eva van Deltasafari. We kruipen snel de kantine in en zien vele bekende gezichten. Volgens mij heeft heel ‘vogelend’ Rijnmond zich opgegeven voor deze tocht…het is in ieder geval beregezellig. We schutten door de sluis en zien de kuststrook verdwijnen. Om 8 uur begint het op te klaren. Precies zoals buienalarm, buienradar , windguru , weeronline en andere hulpmiddelen hadden voorspeld.
Een lint met blauwe reigers trekt de aandacht. De avond voorafgaand aan de tocht had ik boven Dordrecht serieuze trek van blauwe reigers en purperreigers. Misschien was dit groepje blauwe reigers door het naderende noodweer van deze morgen wel met een grote boog de Noordzee opgevlogen. Ze vlogen in noordwestelijke richting en misschien stellen ze hun vertrekpoging uit tot een beter moment?
Vale pijlstormvogel
Op mijn Nederlandse vogellijst staan al heel wat zeevogels. Tijdens topdagen met noordwesterstorm zag ik Papegaaiduikers, stormvogeltjes, vorkstaartmeeuwen en kleinste jagers. Zeetrektelposten in het hele land werden uitgeprobeerd en het meest succes had ik op zeedijk van Westkapelle. Het lukte me om tijdens al die bezoeken vakkundig een gewilde zeevogel te missen: de vale pijlstormvogel. Deze zeldzame pijlstormvogel heeft zijn broedgebied op de Balearen in de Middellandse Zee. Na het broedseizoen, vanaf juli, verlaten de meeste vogels de Middellandse Zee. Ze brengen een deel van de zomer en het najaar door op de Atlantische Oceaan. Het broedgebied is beperkt en Birdlife International heeft de soort dan ook bestempeld als Critically Endangered (ernstig bedreigd). De afgelopen weken zijn er enkele waarnemingen geweest van Vale pijlstormvogels voor de Nederlandse kust. Afgelopen week werden er bijvoorbeeld 2 exemplaren waargenomen op Vlieland. Ik kon mijn geluk dan ook niet op toen om klokslag negen uur er heel luid en duidelijk ‘VALE PIJL’ werd geroepen op de boot. Snel krijgen we de vogel in beeld en onder goede lichtomstandigheden zijn de vale bruintinten op onderstaart-dekveren, kop en flanken prima te zien. Het gaat allemaal erg snel en ik verkies waarnemingen door de verrekijker boven een bewijsplaatje. Na tientallen seconden zijn we de vogel kwijt en krijgen we overtuigende foto’s te zien van Arno Meijer. Een droomstart!
Vale pijlstormvogel / Balearic Shearwater (Foto Arno Meijer)
Vale pijlstormvogel / Balearic Shearwater (Foto Arno Meijer)
Chummen
Blauwe en witte tonnetjes met visafval worden geopend. Ik denk dat de lucht die vrijkomt op het strand van Schouwen te ruiken was. Vandaag zouden we namelijk ook gaan chummen! Chummen is eigenlijk een beetje ranzig, maar het werkt goed om grote meeuwen richting de boot te lokken. Een combinatie van visresten, visolie en brood zorgen voor een wolk van meeuwen achter het schip. Voor de deelnemers op de boot is het maar moeilijk wennen aan de penetrante vislucht. Naast de nodige kleine mantelmeeuwen , komen er ook een aantal onvolwassen geelpootmeeuwen op onze boot af. Een onvolwassen drieteenmeeuw zorgt voor wat variatie, maar trekt zijn neus op voor de ‘chum’.
Kleine Mantelmeeuw / Lesser Black-backed Gull
Drieteenmeeuw / Kittywake
Kleine Mantelmeeuw / Lesser Black-backed Gull
Baltic Ace
We zetten koers in westelijke richting en varen zo’n 50 kilometer richting het ‘eindpunt’. In de verte zien we de berging van de ‘Baltic Ace’ , het vrachtschip wat in 2012 naar de bodem gezonken is. Het bijna 150 meter lange schip was geladen met ruim 1.400 auto’s..
In deze omgeving krijgen we regelmatig bezoek van Jan-van-Genten. Ze maken mooie rondes rondom de ‘Neeltje’ en een enkeling hangt nieuwsgierig boven de met camera’s behangen deelnemers. We zien verschillende kleden van deze indrukwekkende zeevogel.
Jan-van-Gent / Gannet
Jan-van-Gent / Gannet
Jan-van-Gent / Gannet
Jan-van-Gent / Gannet
Jan-van-Gent / Gannet
Jan-van-Gent / Gannet
Ver uit de kust komt er noordse stormvogel aanvliegen. De vogel is zwaar in de rui en duidelijk geïnteresseerd in de vette vissenkoppen. Hij zwemt even achter de boot en hangt op een gegeven moment op 5 meter naast ons. Iets te dichtbij voor mijn 400 mm lens…
Noordse Stormvogel / Northern Fullmar
Noordse Stormvogel / Northern Fullmar
Noordse Stormvogel / Northern Fullmar
In de middag zien we nog enkele fraaie Jan-van-Genten, maar de aantallen vogels zijn laag. Midden op zee vliegt er wel af en toe een langstrekkende atalanta voorbij. Een beetje rozig genieten we van het warme nazomerweer en een enkeling sluit zijn ogen. Om 16.00 zien we de vuurtoren van Burgh-Haamstede op de Kop van Schouwen en is er een einde gekomen aan een leuke ervaring. Een mooie slinger over onze Hollandse Noordzee en het leverde zowaar de gewilde vale pijlstormvogel op.
De laatste jaren is er een explosie aan mooie natuurseries op de Nederlandse televisie. Vroeger moest je daarvoor zappen richting de BBC. Eén van mijn favoriete programma’s vanaf toen is het programma Springwatch. Vooral de prachtige beelden van zeevogel kolonies blijven indrukwekkend. De interacties tussen de duizenden vogels, de schattige dons jongen en dit alles haarscherp in beeld gebracht zorgde voor mij voor boeiende televisie.
De ‘tv-sterren’ alias papegaaiduikers met hun bijna droevige uitstraling en kleurrijke snavel vol met spiering had ik nog nooit in het echt gezien.
Vandaag kwam daar een einde aan! Een klein stukje ten noorden van Vardø ligt nog een kleiner eilandje; Hornøya. Dit eilandje is één van de dichtstbevolkte gebieden van Noorwegen, met vogels welteverstaan… Vanaf het haventje van Vardø is er vanaf 9:00 de mogelijkheid om met een bootje richting dit vogeleiland te varen. Het is een pendeldienst met een frequentie van circa 2 uur. Voor 350 NOK (=40 euro) per persoon sta je aan de overkant. Voor een vaartochtje van circa 10 minuten is 40 euro per persoon behoorlijk aan de prijs, maar mij zal je ook niet horen zeggen dat Noorwegen goedkoop is.. In de haven van Vardø kom je al goed in de sfeer. Op de kenmerkende Noorse boothuizen zitten drieteenmeeuwen. Op plankjes tegen de rode houten huizen zitten ze met jonge pullen op speciaal gemaakte plankjes. Meeuwen stimuleren om op je ‘huis’ te gaan broeden is in Nederland naar mijn weten nog nooit gebeurd.
Drieteenmeeuw / Kittiwake
Drieteenmeeuw / Kittiwake
Als we de haven uitvaren zien we eerst een aantal zwarte zeekoeten en vervolgens dobberen er honderden zeekoeten en alken als pinguïns op de zee. Aangekomen op het eiland kijken we naar een indrukwekkende rotswand die is afgeladen met vogels. Het geluid is indrukwekkend: een plezierige mix van drieteenmeeuwen, kuifaalscholvers en zeekoeten. Dat vinden ook twee Limburgse natuurliefhebsters die bij ons op de ‘ferry’ stonden. We kunnen voor het eerst deze reis ons enthousiasme delen in onze moedertaal.
Over het eiland loopt een boardwalk richting een wit vuurtorentje. Als je lekker doorstapt ben je er binnen 30 minuten uitgewandeld, maar daar is het nou niet bepaald het eiland voor. Het is hier meer een kwestie van slenteren, genieten en fotograferen. De kolonie is goedgevuld. Er broeden bijna 50.000 paar vogels op dit deel van Hornøya. In 2011 waren zeekoet, papegaaiduiker (10.000 paar) en drieteenmeeuw (9000 paar) het best vertegenwoordigd. Aangezien wij in juli op dit eiland zijn, zitten veel vogels met jonge op het nest. In de kolonie drieteenmeeuwen zitten zelfs al enkele bijna vliegvlugge jonge te piepen. Ze schijnen regelmatig bezoek te krijgen van een giervalk….
Drieteenmeeuw / Kittiwake
Drieteenmeeuw / Kittiwake
Drieteenmeeuw / Kittiwake
Heel dicht langs het pad zitten kuifaalscholvers. Echt een vogel van een zeevogelkolonie als Hornøya. Op het eiland broeden ongeveer 900 paartjes. Kuifaalscholvers broeden op de Britse Eilanden en in 2013 is er zelfs een broedgeval in Nederland ontdekt. In de winter zie ik ze dan ook regelmatig bij de Neeltje Jans of bij de blokkendam van de Maasvlakte. Erg leuk om deze gitzwarte vogels in broedkleed te zien, met hun bijzondere groene ogen en markante zwarte kuif. De kuif is overigens niet altijd goed zichtbaar.
Kuifaalscholver / Shag
Kuifaalscholver / Shag
Aan de zuidkant van het eiland is het ook opletten geblazen voor de zeldzaamste broedvogel in de kolonie. Op de vogelklif zitten namelijk enkele 100-den dikbekzeekoeten. Ze zijn vrij gemakkelijk te herkennen aan hun witte en beetje bollig uiterlijk en hebben daarnaast een kortere zwarte snavel met lichte horizontale streep. Om de vogels te vinden is het slechts een kwestie van het checken van de 10.000 gewone zeekoeten en alken. Een enkeling zien we al dobberen op zee, maar ook boven op de rots vinden we een rijtje met dikbekzeekoeten.
Dikbekzeekoet / Thick-billed Murre
Als we via de oostkant de top van het eiland beklimmen zien we even weinig zeevogels. Het ondersteunende hekje langs het pad is gevuld met de zangvogels van het eiland. Oeverpieper, roodkeelpieper en tapuit zitten verdeeld over het blauwe touw. Ik scan de paaltjes en aan het eind van het pad valt mij een vrouwkleed grauwe klauwier op. Leuk! Maar gelukkig besef ik snel dat een grauwe klauwier hier niet ‘zomaar’ leuk is. De soort staat immers bekend als grote insecteneter en niet als arctische broedvogel. Hoezo verdwaald?! Een bizarre waarneming zover boven de poolcirkel. De vogel vliegt weg en ik schiet een bewijsplaatje.
Roodkeelpieper / Red-throated pipit
Tapuit / Common wheatear
Grauwe Klauwier / Red-backed shrike
Bij de vuurtoren op de top deel ik de waarneming met de Britse vogelaar Jonny Fisk. Van hem begrijp ik dat deze vogel al enkele weken geleden ontdekt is. Jonny Fisk assisteert tijdens ons bezoek de BBC die ( hoe toevallig) opnames aan het maken zijn voor een nieuwe serie. Misschien wel voor Springwatch?
Boven op de top is het een komen en gaan van papegaaiduikers. Rondom het eiland cirkelen hongerige kleine jagers. We boffen met het weer, want we krijgen alle soorten licht in een uur. We krijgen zelfs een regenboog cadeau..! De tijd vliegt voorbij. We vermaken ons met voorbij vliegende zeekoeten en knuffelende alken. Sommige letterlijk op aaiafstand. Ik noem me zelf geen fotograaf, maar zo misdroeg ik me voor even wel. De interacties, de vliegbeeldjes waren bijna verslavend en leverde in korte tijd deze plaatjes op.
Thomas van der Es 