Van 9 juni t/m 17 juni was ik als reisleider voor Inezia Tours op het expeditieschip de Plancius. Een spectaculaire reis die in het teken stond van de ‘Keizer van het Noorden’. Vanaf het schip is er dagelijks een BLOG bijgehouden door mij en enkele deelnemers.
Interesse in een lezing? Neem vrijblijvend contact op met mij.
Longyearbyen
Van 29 mei t/m 17 juni 2016 ben ik voor Inezia Tours en Vogelbescherming Nederland als gids mee geweest op expeditie schip de Planicus van Hansweert ( Zeeland) naar Spitsbergen.
Vanaf het schip is een dagelijks blog bijgehouden. De verhalen zijn hier te lezen.
Lezing? Neem vrijblijvend contact op met mij
Spitsbergen!
Van 29 mei t/m 17 juni 2016 ben ik voor Inezia Tours en Vogelbescherming Nederland als gids mee geweest op expeditie schip de Planicus van Hansweert ( Zeeland) naar Spitsbergen.
Vanaf het schip is een dagelijks blog bijgehouden. De verhalen zijn hier te lezen.
Lezing? Neem vrijblijvend contact op met mij
Vrijdag 10 juli Hornøya – Vadsø – Vestre Jakobselv
Zwaar onder de indruk van Hornøya en met op het netvlies nog de waarnemingen van schitterende papegaaiduikers en ander moois rijden we westwaarts naar onze volgende overnachtingslocatie langs het fjord. Het schiet weer niet op…al die leuke haventjes en fraaie kleine jagers worden weer bekeken en dat betekent dat we zo traag zijn als een slak. Een stop staat ingepland bij Vadsø. Ook Vadsø is een eiland maar deze keer is het een brug die de verbinding verzorgd. Vanaf de brug scannen we de grote groepen eiders. De afgelopen weken zouden hier stellers eiders zijn waargenomen. Het scannen levert weinig spannends op. We besluiten een wandeling te maken richting de bekende ‘franjepotenpoel‘ . Het is inmiddels halfbewolkt en af en toe worden we overvallen door een buitje. Op het wandelpad maakt een kleine strandloper zich druk en bij de poel lijkt het op een ouderwets schoolplein met tollen uit grootmoeders tijd.
Tientallen grauwe franjepoten draaien hyperactief rondjes op het plasje. Ze blijken zich prima te kunnen verstoppen in de schamele begroeiing en na enige tijd denken we een totaal beeld te hebben van het aantal. Bijna 30 van deze prachtige vogeltjes krijgen we te zien. Ze zwemmen als gezinnetjes bij elkaar. Vanaf de oever is het gemakkelijk om deze beestjes te fotograferen. Sommige in kakelvers juveniel kleed en enkele vrouwtjes nog in zomerkleed.
Nadat we inkopen hebben gedaan in de supermarkt rijden we door naar de camping in Vestre Jakobselv. We beseffen gelijk weer even dat we in Noorwegen zijn. Een rode paprika van bijna 2 euro en een ‘gulden’ per champignon zorgen ervoor dat we de groente in de avondmaaltijd minimaliseren..
We slapen in het hoofdgebouw van de camping in een slaapzaal met 2 gezellige stapelbedden. Het doet een beetje denken aan de schoolreisjes van de basisschool. De gasten in de overige kamers ontwaken , want dat zijn bloedfanatieke sportvissers die er juist s ‘nachts op uit trekken. In de keuken wordt nog een ‘catfish’ schoongemaakt en de penetrante lucht is zelfs in dit blog niet te beschrijven..
Zaterdag 11 juli Båtsfjord & Berlevåg
Op de kaart zag de route voor vandaag eruit als een ‘eitje’, alleen hadden we inmiddels ervaren dat rijden ( voor vogelaars) hier niet heel erg opschiet. Het bekende motto van mijn (vogel)reizen : ‘Zoek geschikt habitat en zoek de vogel’ is hier soms vrij ambitieus. Vooral voor de toendrasoorten die vandaag op het programma stonden. We passeerde namelijk honderden kilometers toendravlakte..
Tijdens een eerste stop zien we ijsgors, sneeuwgors en strandleeuwerik. Met muts op en sjaal om struinen we over de lage toendravegetatie. In kleine smeltplasjes alarmeren bonte strandlopers.
Op de top bidden kleinste jagers en als de vogels landen besluit ik ze van dichterbij te benaderen. Ze staan het zowaar toe en krijg een behoorlijke fotokans. Ze staan bekend als felle donders , maar ik breng het er gelukkig zonder blessures vanaf.
Bij wat onverharde zijwegen, die wat meer door toendras met rotsige formaties gaan, zien we witstuitbarmsijs en horen we goudplevieren fluiten. De gehoopte vervolgwaarnemingen van sneeuwhoenders blijven uit. De diversiteit is mager , maar de vogels en de route zijn fantastisch.
We rijden eerst richting Berlevag en vanuit een rijdende auto zie ik een enorme spray in een baai. Ongetwijfeld een walvisachtige. Snel pakken we de telescoop uit de auto en gaan scannen. Het levert niets op en we rijden door naar een koffiehuis met wafels in Kongsfjord. Hier doen we gelukkig een vervolgwaarneming van de walvis en door de mist zien we aantal sprays en vervolgens een overduidelijke staart van een Bultrug!
Nabij de vuurtoren van Berlevåg kijken we tijdens een ‘picknick’ over zee en zien diverse donkere noordse stormvogels en een vrouw koningseider. Het is fris zat en lang houden we deze buitenactiviteit niet vol.
In de middag staat de haven van Båtsfjord op het programma. Het is een rit die goed is voor de nodige kilometers maar de route is landschappelijk mooi. In de haven zitten heel veel grote meeuwen op daken van een visafslag. Een korte zoektocht levert minimaal 2 kleine burgemeesters en een grote burgemeester op. Hoogzomer zijn dit niet hele algemene soorten in dit deel van Europa.
Terwijl we terug slingeren zijn we getuige van een fantastisch paartje roodkeelduikers op een meertje pal langs de weg. Schattig gezicht hoe een mannetje een visje komt brengen bij het vrouwtje dat op de eieren zit.
Een onverwachte afslag het kale niemandsland in levert eindelijk een fraaie morinelplevier op. Schijnt ook vrij algemeen te zijn, maar het heeft toch een tijdje geduurd voordat we deze aantrekkelijke soort tegen zijn gekomen.
We besluiten voor het eerst deze reis uit eten te gaan en het leek ons budget technisch verstandig om dit maar niet in een al te sjiek restaurant te doen. Aan de rand van Varangerbotn stappen we binnen in een veredelde grillroom en krijgen het voor elkaar om onder de magische 50 euro grens te blijven. Toegegeven de grillburger en de patatjes waren lekker.
Het is een fantastische avond, helder weer en windstil. Perfect omstandigheden om de eerder deze week gemelde Pacifische grote zee-eend (Stejnegers) terug te vinden. In de avond heb je daarnaast ook nog eens prima lichtomstandigheden. De eerste groepjes gemengde zee-eenden zijn goed af te kijken, maar de snavels zijn moeilijk te determineren. Ze slapen nogal veel, die zee-eenden.. Iets verderop zien we een vogelaar met telescoop in de berm. Juist op dit moment heeft deze vogelaar ( Egil Ween) de vrouw Pacifische Grote zee-eend teruggevonden. Na goede aanwijzingen krijg ik de vogel te zien met snavel uit de veren. Het is lastig maar de snavel valt op. Het heeft wat weg van een ‘ski-schans’. Egil verteld vervolgens dat de Kleine sprinkhaanzanger zojuist ook zat te zingen. We besluiten daar ook nog even langs te gaan en ik verricht fantastische zang en zichtwaarnemingen van deze lastige en vooral hele zeldzame soort. Het is inmiddels tegen 23.00 uur als we terug zijn bij de camping, maar wat een top afsluiting!
Zondag 12 Juli Varangerbotn – Neiden – Finland
Ik heb vandaag nog een klein hoopje op een waarneming van een sperweruil. Het is tenslotte een invasiejaar en volgens velen is deze soort dit jaar niet te missen. Met zulke opmerkingen begint het natuurlijk ergens te knagen. De druk nam gedurende reis flink toe, want nu komt alles op de laatste kansrijke dag aan. We gokken op het noordelijk deel van Finland waar we later deze dag doorheen zouden rijden, maar gelukkig is het ons gegund! Ten westen van Varangerfjord , gewoon langs een drukke weg met boerderijen en kleine huisjes zit op een telefoonlijn een juveniele sperweruil. We zetten de auto in de berm en kunnen bijna met sperweruil op de foto. We wachten ruim een half uur , maar verder dan een ‘draadplaat’ komen we niet. Toch zijn we erg blij met deze mooie toevoeging aan de lijst, het scheelt natuurlijk behoorlijk dat er vorig jaar langdurig een sperweruil in hartje Zwolle heeft overwinterd en ik deze soort dus al een keer gezien had.
Aan de zuidkant van het fjord zien we een fraaie ruigpootbuizerd jagen en bij een idyllisch kerkje nabij het gehucht Neiden, zoek ik nog naar een Noordse Boszanger. Deze zeldzame loofzanger laat zich vrij snel lokken en in de toppen van de kronen is regelmatig de megavette wenkbrauwstreep te zien. In de middag rijden we zonder noemenswaardige waarnemingen door richting Ivalo, waar we de nacht doorbrengen in een trekkershut langs de rivier en maken we ons op voor de laatste dagen in het hoge noorden.
Woensdag 8 juli Nesseby – Vardø – Kiberg – Vardø
Rond 13 uur zien we bij Varangerbotn het fantastische Varangerfjord verschijnen. Heerlijk om na al die dagen taigabossen en veen een ruige kuststrook en de horizon te zien. Het beviel prima in Fins-Lapland, maar deze gedaanteverwisseling van het landschap was ik wel even aan toe. Het is ‘hoogzomer’ maar alles staat in bloei, oogt fris en het is zowaar helder weer met een enkele bloemkoolwolk.
Varangerfjord is het meest oostelijk gelegen fjord van Noorwegen in de provincie Finnmark. Het fjord is ongeveer 100 kilometer lang en bij de monding ( ter hoogte van Kiberg) ongeveer 70 kilometer breed. Voor vogelaars (natuurliefhebbers) is Varangerfjord één van de mooiste bestemmingen van Europa. In de winter (ongeschikt voor koukleumen) zitten de havens rammetje vol met de mooiste eenden uit ieders vogelboek. Stellers eidereend, koningseider en ijseenden verblijven dan in de diverse havens rondom het fjord. In de zomer is de afwisseling tussen hele zeldzame soorten voor het ‘vasteland’ van Noord-Europa en zomerkleed broedvogels die wij kennen uit de trektijd en winter bijzonder aantrekkelijk.
Onze eerste stop is bij het kerktorentje van Nesseby. Een prachtige plek voor zeevogels ( bij aanlandige wind) en een poel die goed zou moeten zijn voor grauwe franjepoten. In korte tijd zien we grote jager, grauwe ganzen, grote zee-eenden en roodkeelpiepers. Het is werkelijk fantastisch helder weer, maar er staat een venijnig windje waardoor de gevoelstemperatuur beduidend lager ligt.
We rijden door en maken een stop bij Vestre Jakobselv Camping om daar twee nachten te reserveren voor later in de week. Het blijkt ( gezien de grote afstanden) verstandiger om vanuit verschillende locaties het fjord en de hoogvlaktes te verkennen.
Het vervolg van de weg naar Vardø is fantastisch. We zien verschillende biddende ruigpootbuizerds en de nodige zeearenden. Tussen Kiberg en Vardø eiland passeren we een poel met een viertal onrustige grauwe franjepoten. Via een circa 3 kilometer lange tunnel komen we aan op Vardo.
We slapen de komende twee nachten in Skagen Bo bij de gastvrije en zeer vriendelijke Noorse Laila en Svein Borgersen. We delen keuken en sanitaire voorzieningen met een gezin uit Zwitserland en een jong Fins stel. De tuin delen we dan weer met een roodkeelpieper.
In de namiddag besluiten we nog een rondje te maken. Het is immers zonnig en dat is bijzonder in deze regio. We rijden eerst naar de haven van Vardø en zien net de veerboot vertrekken. In de haven broeden overal drietteenmeeuwen tegen de gekleurde Noorse boothuizen. Een leuk gezicht. Vanaf de wal zien we verschillende zwarte zeekoeten en een ijseend dobberen en probeer ik de schitterende noordse sterns te fotograferen.
Vervolgens gaan we richting de haven van Kiberg. Onderweg zien we diverse kleine jagers in fantastische kleden. Ze zitten soms dichtbij de weg en het licht is fenomenaal. In de verte zien we een jagende velduil. In de haven van Kiberg is het een kwestie van ‘scopen’. Vanaf een strekdam zien we bijna 20 ijseenden en 12 zwarte zeekoeten. Over zee vliegen diverse alken, zeekoeten en papegaaiduikers. Op wat grotere afstand ‘keilen’ jan-van-genten en kleine jagers.
We rijden richting een baai waar we op de heenweg heel veel eenden zagen drijven. Via landweggetjes komen we tot bijna op strand. De auto functioneert prima als windscherm als ik de telescoop op de grote groep eenden richt. Ruim 40 ijseenden, bijna 300 grote zaagbekken, honderden eidereenden en een nieuwe soort! Op vrij grote afstand ontdek ik een klein eendje met witte randen aan de flank. Een vrouw stellers eider. Het is een nieuwe, maar ik zou toch eigenlijk nog een keer terug moeten om een mannetje stellers eider prachtkleed te zien. David Gosney maakt in zijn dvd: ‘Finding birds in Lapland’ de meesterlijke vergelijking met Keith de zanger van de Prodigy.
Laat in de avond begin ik de vermoeidheid ( al 20 uur wakker) te voelen en eten we wat tegen 22.00 uur. Daarna is er de middernachtzon! Het is een schitterende nacht en de 8° is voor sommige inwoners genoeg om in korte broek , rok of zelfs bikini in de tuin plaats te nemen en dat terwijl wij onze winterjas nog een keer goed vast ritsen.
Donderdag 9 juli, Vardø – Sandfjord – Hammingberg
Het is moeilijk om tijdens goede weersomstandigheden keuzes te maken. Gezien de weersvoorspelling proberen we na de lange dag van gisteren toch op tijd te vertrekken. In de ochtend zou het redelijk weer zijn en in de middag zou het vertrouwde grauwe beeld weer terugkeren. Omstreeks 7 uur ontbijten we en zetten we koers richting de mooie route naar het verlaten dorpje Hamningberg.
Als we uit de tunnel rijden verrichten we een steengoede waarneming. Boven in een telefoonmast zit een heuse giervalk. In eerste instantie maak ik een bewijsplaatje van de vogel vanuit de auto, maar de vogel staat zelfs toe dat ik uitstap en de afstand tussen mij en de vogel verklein. De giervalk is een broedvogel in dit deel van Noorwegen, maar goed gaat het allerminst met de soort. Veel nesten van deze valkachtige worden leeg geroofd door mensen die deze vogels voor de handel vermarkten. De nesten die ik kende in Noorwegen waren inderdaad allemaal verlaten. De soort wordt helaas steeds zeldzamer. Giervalken jagen in deze tijd van het jaar op de grote zeevogelkolonies van Ekkeroy en Hornøya. Daar hobbelen nu namelijk donzige vleugelloze kuikens van zeekoeten, alken en drieteenmeeuwen rond. Na enige minuten verdwijnt de vogel dan ook met hoge snelheid richting het eilandje Hornøya.
Het begin van de weg gaat over een hoogvlakte vol toendravegetatie. Tijdens stops horen we een strandleeuwerik zingen en in de berm zit een fantastisch zomerkleed ijsgors. In Nederland moeten we het meestal doen met vogels in winterkleed en nog veel vaker met een droog rateltje en een stipje in de lucht. Op de plasjes dobberen paartjes roodkeelduiker.
De smalle weg begint wat te slingeren en het landschap wordt ruiger en ruiger. Op de hoge rotskusten zit af en toe een zeearend. Vanaf de weg kijk je over de ijskoude Barentszee. Een telescoop is hier onmisbaar om de grote groepen eidereenden te bekijken. Bij de zoveelste groep ‘eiders’ is het raak. Een prachtige zomerkleed koningseider trekt de aandacht. Lijkt een stellers eider in prachtkleed het meest op Keith van de Prodigy, deze vogel heeft toch het meeste weg van een clown..Ik tel in een groep van circa 200 eiders minimaal 3 koningeiders. Gedurende de dag zien we bijna 20 (!) van deze ‘clowns’ in verschillende groepen eiders. De grootste groep bestaat uit veertien vogels. Bij deze groepen zien we ook veel ijseenden, zwarte zeekoeten, zwarte zee-eenden en grote zaagbekken.
Een vijftal kilometers voor Hamningberg stoppen we bij de, uit zandduinen bestaande, baai van Sandjord. Voor de kust zien we een flinke grijze zeehond en in de lage wilgjes langs de rivier zingen fitis en roodsterblauwborst. Een alarmerende temmincks strandloper bewaakt zijn territorium en er grazen wat rendieren. Een aantal oeverzwaluwen vliegen rond. Dat verwacht je ook niet in deze koude uithoek van Europa.
Voor de tweede keer zien we overtuigende witstuitbarmsijzen. De weg is heerlijk rustig, maar precies als ik een foto wil maken van een sneeuwwitte witstuitbarmsijs passeert er een camper..grrrom.
Het laatste stukje van de rit richting het eindpunt gaat door ‘arctisch maanlandschap’ en opeens doemen kleine gekleurde huisjes op. Het verlaten vissersdorpje Hamningberg. Vroeger leefde hier nog traditionele vissers en het dorp is ook na de Tweede wereldoorlog onaangetast gebleven. Tegenwoordig hebben de woningen een recreatieve functie en dienen als vakantiehuisje.
Bij de pier zetten we de telescoop op. Regelmatig scheren noordse stormvogels voorbij en horen we barmsijzen roepen. Het duurt niet lang voordat ik een prachtige groepje van drie geelsnavelduikers in beeld krijg. Het zijn enorme bakbeesten met een gele ‘bananensnavel’. Door de golven is het af en toe lastig de vogels weer terug te vinden. Niet veel later valt mijn oog op een geelsnavelduiker in prachtig zomerkleed. Wat een mooie tekening heeft dit exemplaar, door die gitzwarte kop en hals, steekt de gele snavel lekker af. Ik houdt mijn telefoon tegen de telescoop en probeer een filmpje te maken van deze vogel. Uiteindelijk zien we zeven verschillende exemplaren.
De tijd tikt door als we terugrijden richting Vardø. Op de terugweg zien we nog een onvolwassen grote burgemeester voorbij vliegen en zien een schuw mannetje sneeuwgors. Voldaan zitten we s ‘avonds te peuzelen aan de gigantische scharen van een vers gevangen ‘Kingcrab’ verzorgd door de eigenaar van ons pension. Met een beetje mayonaise, een drupje citroensap en een geroosterde boterham een heerlijk streekproduct.
Thomas van der Es 