Spitsbergen!
Van 29 mei t/m 17 juni 2016 ben ik voor Inezia Tours en Vogelbescherming Nederland als gids mee geweest op expeditie schip de Planicus van Hansweert ( Zeeland) naar Spitsbergen.
Vanaf het schip is een dagelijks blog bijgehouden. De verhalen zijn hier te lezen.
Lezing? Neem vrijblijvend contact op met mij
Van 6 t/m 9 februari verbleven Cindy en ik, tijdens een lange tussenstop naar einddoel Maleisië, in de Verenigde Arabische Emiraten. Het leek ons een mooie aanvulling om de reis uit nog meer variatie te laten bestaan. Daarnaast breekt het de lange vlucht lekker op en konden we vast wennen aan de aangename zomers temperaturen.
Zaterdag 6 februari
De top van Dubai , Safa park & krabplevieren
In de namiddag van vrijdag 5 februari vertrekken we met de gigantische Airbus A380 van Emirates vanaf luchthaven Schiphol. Na een voorspoedige vlucht en het comfort wat we gewend zijn van deze luchtmaatschappij stappen we rondom middernacht , met onze bergschoenen, rond over de marmeren vloeren van de aankomst hal van Dubai International Airport. De GPS slaat een beetje laat aan, dus noodgedwongen nemen we de eerste rotondes en U-turns, maar uiteindelijk komen we met onze huurauto aan in het nabijgelegen hotel Dunes. De volgende ochtend, worden we na een korte nacht wakker, nemen ontspannen deel aan het ontbijtbuffet en zetten koers richting s’werelds grootste gebouw: Burj Kalifa. Parkeren doen we in de Dubai Mall en we slenteren langs winkels van Armani, Dolci & Gabbana , een indoor ijsbaan en een gigantisch aquarium. Het megawinkelcentrum , met de vele verdiepingen, zijn min of meer verlaten en enkele schoonmakers zijn bezig om het mogelijk laatste stofje weg te vegen. Onderin de Mall komen we aan bij de lift. Met een slordige 42 km/ph schieten we 400 meter de lucht in en suizen de oren. Als we boven zijn zien we Sim City XXXL…Indrukwekkend door de dwaasheid. We zien ook groene parkjes, het Ras al Khor wildlife sanctuary en op de horizon een uitgestrekte woestijn. Dubai is meer dan marmeren vloeren, wolkenkrabbers en patserige auto’s..
Rond lunchtijd komen we aan in het Safa Park. Werkelijk ingeklemd tussen de drukte en de chaos van deze metropool. Bijna alles is geïmporteerd in de Emiraten, dat merk je ook aan het vogelbestand, zeker in de stad. Vele halsbandparkieten (Rosy-ringed parakeet) , treurmaina (Common myna) ,roodbuikbuulbuul (Red-vented Bulbul) en huiskraaien ( house crow) trekken de aandacht. Het zorgt voor de nodige afleiding, maar het maakt het bovenal frusterend vogels kijken. De aantallen van deze soortgroepen zijn in de stad zo hoog, dat elk bewegend takje vaak veroorzaakt wordt door één van deze vogels. We wandelen door het park en zien oa onze eerste purperhoningzuigers ( Purple sunbird) , zanglijsters , Indische scharrelaar ( Indian roller) en vele hoppen. Rondom de ‘vrouwentuin’ zit een flinke flock met tjiftjaf en vliegt er een sijs en grote gele kwikstaart over. Vanuit deze hoek van het park heb je bovendien een indrukwekkend uitzicht op de skyline van Dubai.
De rust van het park waren we wel even aan toe. We waren weer opgeladen voor de verkeerschaos van de stad en starten de routenavigatie. Het rijden in de stad is pittig want vele bestuurders hebben een agressieve rijstijl. De bebording is goed, maar door onervarenheid rijden we een aantal keer verkeerd. Uiteindelijk laten we de stad achter ons en wordt de drukte minder. Uitgestrekte glooiende zandduinen veranderen het decor. In de loop van de middag checken we in bij het Barracuda Beach resort, onze uitvalsbasis voor de komende dagen. De ligging is fraai, want de ‘achtertuin’ bestaat uit Khor-al Beida. Via de waardevolle website UAE Birding ,was ik er achter gekomen dat vanaf dit hotel een prachtig uitzicht zou zijn op deze baai met overwinterende krabplevieren ( Crab plover). Een bijzondere en fraaie steltloper die al lang op mijn verlangenlijstje stond. Het duurt dan ook niet lang voordat ik met telescoop op het stand sta te kijken naar deze fantastische soort. Ik tel er minimaal 9. Enkele exemplaren foerageren lekker dichtbij. Andere noemenswaardige soorten zijn oa: breedbekstrandloper (Broad-billed Sandpiper, terekruiter ( Terek Sandpiper) en vele tientallen woestijnplevieren ( Greater Sand Plover). Op de voorgrond stappen elegante flamingo’s rond en dat alles met fantastisch licht.
Rond 17 uur besluit ik nog even naar Umm al-Qaiwain te rijden. Hemelsbreed op 5 km van het hotel, maar rondrijden kost een ruim half uur. Vanaf hier heb je goed uitzicht op de monding van Khor-al Beida . Mij was bekend dat dit een goede slaapplaats is voor grote meeuwen. Het strand is smerig en door het mulle zand loop ik naar een pier. Hier vandaan liggen drooggevallen zandplaten met honderden meeuwen en sterns. Met telescoop tel ik minimaal 34 reuzenzwartkopmeeuwen ( Pallas’s gull) , vele Lesser-crested terns en in het allerlaatste struikje zit een Daurische klauwier.
Zondag 7 februari
Massafi wadi en Fujairah Beach
In alle vroegte vertrekken we in oostelijke richting. Het eerste uur krijgen we door het duister weinig mee van het landschap. Al snel kleurt de lucht roze en vervolgens oranje en als we arriveren bij het dorpje Massafi komt de zon op. Precies volgens planning. We parkeren langs de weg nabij Massafi Wadi. Een buitengewoon goede en tevens fraaie plek voor een aantal vogelspecialiteiten. Direct bij aanvang vliegen er twee kleine Arabische woestijnpatrijzen (sand partridge) voor ons op. Een targetsoort, die ik hier nog niet had verwacht. De vogels zijn schuw, maar laten zich kort goed zien. Als we door de rotsige wadi struinen horen we een maquiszanger ( Streaked scrub warbler) en zien we een fraaie Humes tapuit ( Humes wheatear) . Er is hier uiteraard geen gemarkeerde wandelroute , dus we klauteren via de meest begaanbare ‘paadjes’ dieper de Wadi in. Een fantastisch fraaie oostelijke zwarte roodstaart laat zich zowaar fotograferen. In de schamele stekelvormige struikjes horen we een ‘musachtige’ tjik roep. Het kenmerkende roepje van de dwergtjiftjaf ( Plain-leaf warbler) die hier de winter doorbrengt. Uiteindelijk zien we er minimaal 4 bij elkaar en laat één exemplaar zich op de foto zetten. Het is nog niet zo heel gemakkelijk om deze extreem kleine phylloscopus te platen.
De volgende stop staat gepland bij Khor Kalba . Eén van de weinige plekken van het Midden-Oosten waar de Arabische Collared Kingfisher (Kalbeansis) voorkomt. De plek is gemakkelijk gevonden. Helaas is het gebied enkel toegankelijk en te overzien vanaf een brug. Een strenge portier laat ons niet verder dan deze brug het reservaat ingaan, dus hopen we op een waarneming vanaf deze plek. We zien eerste een gewone ijsvogel en vervolgens komt de doelsoort aanvliegen. In de mangroves is het nog lastig om de vogel in de scoop te vinden, maar uiteindelijk lukt het. Een bijna smekende poging bij de portier is tevergeefs en we moeten het doen met deze korte waarneming. Op het hekwerk naast de brug zien we een izabelklauwier. Aangezien ik geen witte wenkbrauw kan ontdekken en de vogel overall een krachtige beige waas heeft op de onderdelen determineer ik de vogel als Daurische klauwier.
Rond het middaguur installeren we ons op het strand nabij Fujairah Beach Port. Een enorme groep meeuwen en sterns heeft zich verzameld rondom wat lokale vissers die bezig zijn met het legen van hun netten. In de enorme wolk vogels zitten voornamelijk visdieven, Greater-crested terns en een enkele Arabische stern. Op het strand zitten Hemprichs meeuwen ( Sooty gull) en honderden fraaie dunbekmeeuwen. Ik zit gehurkt tussen de vissers en neem wat tijd voor foto’s. Een Westelijke rifreiger loopt door de vloedlijn en trekt zich weinig aan van mijn aanwezigheid.
Een stukje noordelijk van de stad Fujairah treffen we weer een vogelrijk strand aan. Een boulevard in aanbouw en het opspuiten van nieuw zandstrand trekken weer vele meeuwen en sterns. Op een hoog zanddepot zie ik met een telescoop parasiterende kleine jagers en een middelste jager achter sterntjes aanvliegen. Op de horizon een kleinere pijlstormvogel met lage glijvluchten ; een Persian shearwater! In de loop van de middag verlaten we het zonnige strand en rijden we via brede gloednieuwe snelwegen weer richting ons hotel aan de westkust. In het fraaie avondlicht sta ik weer te genieten van de krabplevieren en de vele andere overwinterende steltlopers.
Vrijdag 3 juli Kuhmo – Kuusamo Vandaag stond er een rit van circa 300 kilometer op het programma naar onze volgende bestemming: Kuusamo. Met hoge verwachtingen rijden we, enigszins vermoeid door de enerverende nacht in de berenhut, richting het noorden. Op de navigatie-apps staan gedurend diverse rode vlaggetjes. Markeringen van recente vogelwaarnemingen gedownload van de Finse afdeling van de website Observado. We zitten blijkbaar nog steeds in de ‘dipflow’ en missen in chronologische volgorde bosgors, dwerggors en een sperweruil-locatie. Met nog ruim een week ‘taigabossen’ en veen op het programma maak ik me maar weinig zorgen. Een beetje werkdruk tijdens de vakantie houd ik wel van. Bij een gigantische supermarkt doen we inkopen voor de komende dagen en we installeren ons om 16.00 uur in een knusse houten boshut. Een aanrader want de hut is van alle gemakken voorzien. Thuis zoek ik bijvoorbeeld nog steeds naar de sauna en nog veel vaker mis ik een vaatwasmachine…
In de avond slenter ik nog even naar het nabijgelegen meertje. Ik hoorde al diverse malen het meest indrukwekkende vogelgeluid van Scandinavië. Zingende parelduikers galmend over een immens groot meer. Op ( helaas) grote afstand zie ik een prachtig koppel met parelduikers zwemmen. Volledig in zomerkleed. Wat een schoonheid. Om de zoveel tijd galmt de indrukwekkende roep over de plas. Genieten! Op het vakantieparkje zelf tref ik nog een aantal pestvogels en een koppeltje ( noordse) goudvinken aan.
Zaterdag 4 juli Kuusamo – Livaara NP
Wekker om 02:30. Op het dak van het huisje zit nog een noordse witstuitlibel in het magere middernachtzonnetje. Het zou mij vast niet vaak meer overkomen dat ik op dit idiote tijdstip een libel zie ‘zonnen’. Een roepende koekoek en een zingende koperwiek begeleiden het verdere opstaan. We verplaatsen ons richting Livaara. Een fraaie beboste heuvel van circa 469 meter hoog met een wandelpad naar de top. Deze plek is bekend geworden bij vogelaars door de aanwezigheid van blauwstaarten. Een prachtige zangvogel, die ik tot op heden alleen kende als dwaalgast in Nederland en als overwinteraar in centraal Azië. De weg ernaar toe is spannend. Spannend omdat er de laatste weken regelmatig leuke hoenders zijn waargenomen door andere Nederlandse vogelaars. Hazelhoen en Auerhoen zouden beide regelmatig worden waargenomen vanaf de circa 24 kilometer lange onverharde weg. Wij zien in de verte een hazelhoen overvliegen en er steekt een vos over. Als we op de kleine parkeerplaats aankomen begint het heftig te regenen. We besluiten om even te wachten en we missen opeens de handige app’s buienradar en buienalarm. Na een kleine drie kwartier besluiten we de wandeling te gaan maken. Direct na de brug vliegt er een mannetje korhoen op die vooral Cindy goed te zien krijgt. De vergelijking met een gans / zwaan wordt terecht gemaakt. Het eerste deel door het veen levert fraaie baltsende watersnippen en bosruiters op. Het pittige vervolg gaat door een oud sparrenbos. Uit eerdere reisverslagen maken we op dat het begin van de wandeling kansrijk is voor dwerguil. We hebben geluk, al snel zien we een uiltje zo groot als een appel op een zijtak van een spar. Een gekraagde roodstaart alarmeert erop los, waardoor de vogel gemakkelijk te traceren is. Een fantastische waarneming in de zeikregen. Mijn enige dwerguil ooit zag ik in februari 2008 in het Leenderbos te Noord-Brabant. Heerlijk om deze vogel in de herhaling te zien en om hem op de foto te zetten.
Het is inmiddels 9.00 uur in de ochtend als we de top van de berg bereiken. Direct hoor ik een zingende blauwstaart. We besluiten het gemarkeerde pad te verlaten en via een steile klim de vogel te gaan zoeken. Als het geluid dichterbij komt is het vrij gemakkelijk. De vogel ( helaas een onvolwassen mannetje) zit te zingen in te top van een spar. Op zich best opvallend, omdat eerdere reisverslagen aangaven dat de vogels vooral heel vroeg in de ochtend zingen. De vogel is prima te zien, maar door het grijze weer en hevige regen , is een goede foto wat teveel gevraagd. Aangekomen op de top hoor ik nog een blauwstaart zingen. Ik hoop op een hemelsblauw volwassen mannetje, maar helaas weer een 2e jaars mannetje. De oranje flanken en de blauwe staart zijn redelijk goed te zien en de vogel zit weer bovenin de toppen van de sparren.
Een adult mannetje krijgen we helaas niet te zien. Een tevreden gevoel is wat overheerst en we lopen met hoed inclusief muggengaas naar beneden. Het landschap, het bos en de zingende blauwstaartjes laten ons vergeten dat het regent en dat de steekmug het hier steengoed doet..
Net voor het bruggetje hoor ik een kruisbek roepen die even later plaatsneemt in een spar. Ik krijg de vogel goed door de kijker te zien en de opvallende grote snavel en dikke stierennek moeten wel duiden op de Grote Kruisbek. Helaas laat de vogel zich maar kort bekijken. Vlakbij de parking wordt het droog. Een waterig zonnetje breekt door en ik hoor een geluid wat ik alleen nog maar van websites en van applicaties kende. Een zingende bosgors. Ik traceer het geluid en krijg een fantastisch fraai mannetje bosgors in beeld. Wauw! Een lastige soort in deze tijd van het jaar. De vogels hebben immers een zangpiek in april en mei en dat is alweer een tijdje geleden. Zeer voldaan rijden we terug richting Kuusamo. Het weer is behoorlijk opgeknapt. In de middag bezoek ik een aantal plekken in Kuusamo. Cindy blijft voor deze enkele keer bij het huisje. Een soort stadsbos vol met wandelpaden ligt tussen twee meren en aangrenzend tegen het plaatsje Kuusamo. Een plaatselijke run-bike-run zorgt voor rumoer en drukte op de paden. Behangen met camera en kijker loop ik over het parcours en begroet trimmers en fietsers. Ik wilde vanmiddag het liefst afrekenen met taigagaai en dwerggors. Het bos is uitermate goed voor een aantal taigasoorten en als ik de gebaande paden verlaat tref ik ook al snel een opvliegende hazelhoen ( met kuikens ) aan. Een felle roep vanuit de sparren zet de blik op scherp. Taigagaai! Een tweetal vogels komen luidroepend en nieuwsgierig dichterbij. Ik doe alsof ik broodkruimels strooi en de vogels gaan bijna naar de grond en laten zich tot op enkele meters benaderen. De deelnemers van de run-bike-run kijken me wat verbaasd aan. Ach, ieder zijn hobby toch?
Boven het bos hoor ik een bekender geluid. Alarmerende meeuwen en 2 alarmerende visarenden vallen een volwassen zeearend aan. Een combinatie die ik de laatste jaren regelmatig tegenkom in de Biesbosch. Beide indrukwekkende roofvogels vissen immers in de zelfde vijver. Hier leven ze samen in overlappende territoria en ik verwacht dat ze dat op korte termijn ook in de zuidwestelijke Hollandse delta doen.
In de avond rijden we nog een flinke ronde door de bossen, langs meren en wandelen korte stukjes door goed ogend bos. Vogeltechnisch levert het weinig op. Op een kaalkapvlakte zien we wel een klapekster en we zien tweemaal een jagende velduil.
Zondag 5 juli Kuusamo – Valtavaara – Oulanka NP – Livaara NP
Vanochtend uitgeslapen tot circa 6.30 en toen richting een andere mooie berghelling. Ski-liften en bebording voor sneeuwscooters tonen aan dat het hier behoorlijk winters kan zijn in andere jaargetijden. Op de parkeerplaats treffen we twee nieuwsgierige taigagaaien. Ik had deze soort lastiger verwacht tijdens de reis. We lopen via het Karhunkierros pad richting een meertje op Valtavaara berg. Landschappelijk fenomenaal! Helder weer en dus bijna blauwe luchten , tientallen kilometers zicht op een groenblauw landschap en een vlondertrap vol orchideeën.
Ik miste voor heel even niet eens de vogels. 
Verder dan een mannetje gekraagde roodstaart en wat onrustige groepjes kruisbekken kwamen we ook niet. Twee Zweedse vogelaars en een groep Spanjaarden vertelde ons dat ze vanochtend om 04.15 een adult mannetje zingende blauwstaart hadden op deze locatie. Het liep inmiddels tegen 9.00 uur en we achten de kans klein dat we deze nog terug zouden vinden. Bij het unieke meertje op de top ontwaken gezinnen bij een vuurtje die daar deze nacht gekampeerd hadden. Bijna aangeharkt oogt deze ‘vrije overnachtingslocatie’ met mooie toiletvoorziening en bbq – rooster. Zou dit in Nederland ook kunnen op deze manier? Ik heb er stiekem niet zoveel vertrouwen in… Na deze mooie maar weinig productieve wandeling besluiten we het Nationaal park Oulanka te bezoeken. Onderweg stopte we bij een bekende broedlocatie van zwartbuikwaterspreeuwen. Een ruig stromende rivier vol smelt-en regenwater mond hier uit in een meer. Als we via het water de oever bereiken zien we de eerste kakelverse juveniele waterspreeuw al zitten. We schrikken meer van een langwerpig groot zoogdier wat al zwemmend en zich verplaatst via de oever. Uiteraard denken we aan een otter maar als snel zien we er meerdere en moesten we helaas constateren dat het om de exotische Amerikaanse Nerts ging. Een enorme crèche met grote zaagbekken zwemt tegenstrooms voorbij. Een leuk gezicht! We tellen in totaal 5 waterspreeuwen waar onder minimaal 4 juveniele exemplaren.
We zetten koers richting het bezoekerscentrum van Oulanka. Vriendelijke dames achter de balie zijn servicegericht en laten via diverse mooie folders en kaarten zien waar de wandelmogelijkheden te vinden zijn. We hebben wel zin in een mooie trail en besluiten de 6 km Nature-Trail te lopen. Een goede keus! In het begin van de wandeling zit een lichte klim en vanaf de grond vliegt een flinke vrouw auerhoen aan ons voorbij. Even later is het weer raak. We zagen al diverse uitgehakte ovaalvormige gaten in de berkenbomen en hoorde in de verte zacht gehak van een specht. We benaderen het geluid bijna sluipend en vinden een prachtige drieteenspecht! Een target die ik in het begin van de reis in de categorie lastig had geparkeerd. Ik schiet een paar bewijsplaatjes en voldaan vervolgen we de wandeling. Op het verste punt van de trail hoor ik kruisbekken met een beetje barmsijsachtige roep. Ze gaan heel kort zitten en al snel vallen bij een lichtrood mannetje de twee brede witte banden op. Overtuigende witbandkruisbekken, vermoedelijk zelfs een familiegroepje. De vogels vliegen helaas snel weg en ik struin nog enkele honderden meters door het bos , de vogels blijken helaas onvindbaar. Bij een waterval zoeken we nog naar wat orchideeën zoals de bijzondere Bosnimf. Ik heb een zoekbeeld in mijn hoofd , maar krijg er geen één te vinden. Misschien al uitgebloeid?
Na de wandeling rijden we nog iets dieper het Nationaal park in tot op circa 1 kilometer van de borderzone met Rusland. Laten we hier maar omkeren.. We zien fraai koppel witkopstaartmezen ( nabij een onopvallend café met vogelvoedertafel ) en tijdens het terugrijden zien we zowel auerhoen ( weer een vrouwtje) en een hazelhoen met hele jonge kuikens. De moedervogel weet zich goed te drukken , maar de jonge kuikens laten zich redelijk fotograferen. Om de vogels niet teveel te verstoren verlaten we snel de plek.
In de avond maak ik nog een rondje in de omgeving wat een fantastische waarneming van een dwerggors oplevert. Zeker twee vogels bevonden zich zingend langs een vrij drukke weg in een vochtig berkenbos langs een meertje. Met het mooie avondlicht steek ik wat tijd in het maken van een foto. De vogels zijn buitengewoon fraai met zo’n warm bruinrode kop in dit zomerkleed.
Op een bosweg passeert nog een ‘ma’ brilduiker met jongen en vliegt een ruigpootuil over. Qua formaat en kleur moest het deze soort betreffen. Een zoektocht in de bosrand leverde helaas niets meer op.Op diverse kaalkapvlaktes zie ik muizen / lemmingen en ook meerdere malen velduilen in toppen van naaldbomen.
Na 3 dagen Kuusamo kunnen we toch wel zeggen dat deze missie behoorlijk geslaagd was! Op naar Ivalo 🙂
Van 29 juni tot en met 14 juli heb ik samen met mijn vriendin Cindy een rondreis gemaakt door Finland en Noorwegen. Gedurende deze twee weken hebben we in totaal 4100 kilometer afgelegd met een huurauto. De huurauto hebben we gehuurd via Sunny Cars en de vliegtickets ( Amsterdam – tussenstop Helsinki- Oulu en Rovaniemi – tussenstop Helsinki – Amsterdam) via Cheap Tickets.
Speciale dank gaat uit naar diverse personen die ons in de voorbereiding en tijdens de reis hebben voorzien van recente informatie. Daan van Werven, Marnix Jonker, Marius Teeuw, Fabian Meijer, Paul Borgerding, Jurrien van Dijk, Niels Bot , Roni Väisänen ( Laplanduil), Egil Ween en Jonny Fisk.
Verder hebben we veel gebruikt gemaakt van diverse reisverslagen, het super naslagwerk ‘Were to find birds of Lapland , van David Gosney’ , Wild Scandinavië van Ger Meesters en natuurlijk de website Observado.
Dankbaar hebben we ook gebruik gemaakt van de app: maps.me die voor een navigatiesysteem zonder dataverbruik zorgde en zeer gemakkelijk te vullen was met recente waarnemingen.
De route van onze reis was dan ook dagelijks te zien op het beeldscherm van de smartphone. Een ideale manier om gemakkelijk door het land te bewegen en bij de juiste plekken te komen.
Maandag 29 juni , aankomst Oulu
Omstreeks 12 uur vertrokken we vanaf luchthaven Schiphol met Finnair richting Helsinki Finland. Het was helder weer en het waddengebied kon tijdens het begin van de vlucht mooi bekeken worden. Vooral Rottumeroog ( mijn noordelijkste bestemming ooit..) was bijzonder goed te zien door het kraakheldere weer. Toen het vliegtuig Scandinavië binnenvloog veranderde het landschap in zachtgroene en donkergroene tinten van bossen, weilanden en meren. Na een vrij lange tussenstop in Helsinki ( 3 uur ) vervolgde we onze reis naar boven. Met een kleiner compact vliegtuig , eveneens van Finnair, werd koers gezet richting Oulu Airport. De grootste stad van Noord-Finland ligt als ‘badplaats’ aan de Botnische Golf. Verwacht geen metropool , ook al is het de 5e stad van Finland. Rond 20.40 kwamen we aan op een druilerig en koel vliegveld. Twintig minuten later stonden we bij onze huurauto en vertrokken richting onze vooraf geboekte camping ‘ Nalli Kari ‘. Het is grijs weer , maar donker zal het deze nacht niet worden. In dit deel van Europa wordt het tussen eind mei en eind juli enkel schemerig rondom middernacht. Zingende koperwieken en kramsvogels verwelkomen ons op de camping en een houtsnip flapt al roepend voorbij.
Dinsdag 30 juni , Oulu – Liminka Bay – Liminganlahti NP
Omstreeks 6.30 gaat de wekker en wandel ik een eerste verkenningsrondje over de camping. Het voelt een beetje als een herfstig dag op een Waddeneiland. Overal zitten kramsvogels en koperwieken en vliegen barmsijsjes over. Leuk om deze ‘Hollandse’ wintervogels in hun broedgebied te zien.
Een rinkelend belletje in de lucht kondigt een overvliegende pestvogel aan. Vanaf het strand scan ik de Botnische Golf. Met mijn verrekijker zie ik in de verte een familiegroepje wilde zwanen, scholeksters en een aantal brilduikers. Na het ontbijt besluiten we om richting de zuidkant van Oulu te gaan waar zich het Liminganlahti NP bevindt. Een prachtig wetland nabij de baai van Liminka. Onderweg zien we de eerste kraanvogels van de trip lopen langs de E8.
Liminganlahti is een ondiepe baai met uitgestrekte rietlanden en ondiepe lagunes. Het gebied is 109 km² groot. Het beste startpunt is het bezoekerscentrum. Ook wij beginnen in dit fantastische informatiecentrum . Prachtige foto’s, filmpjes en interactieve educatie tonen het grote belang aan van dit wetland in Scandinavië. Het is oa het enige broedgebied van de grutto van Finland, maar ook het domein van kraanvogels, zeearenden en kemphanen. We maken een eerste wandeling naar de uitkijktoren. Een prachtige ‘boardwalk’ door een veen van wilgjes en berkjes gaat over in open rietland en waterrijke geultjes. Rondom de boardwalk hangen volop nestkasten. We merken op dat ze allemaal bezet zijn door bonte vliegenvangers! Een paradijs voor deze soort, want ook wij ervaren onze eerste muggenaanval van de reis. De muggenspray gaat op als after-shave en de capuchon strak over de hoofden. Tijdens de wandeling zien we grauwe klauwier, pijlstaart met jonge pullen en roodsterblauwborst. Vanaf de uitkijktoren heb je een fantastisch uitzicht over het gebied. Door de telescoop zien we grote groepen nonnetjes, de nodige zeearenden en nabij de toren horen we de kenmerkende roep van de porseleinhoen. Een op afstand foeragerende reuzenstern zorgt voor wat opwinding. Geen alledaagse soort in dit deel van Finland.
In de middag rijden we wat rond in de omgeving en bezoeken we nog een tweetal andere observatiepunten. Het aantal zeearenden dat we zien groeit richting 15. Opvallend is dat de soort hier nauwelijks tot broeden komt. Volgens een medewerker van het bezoekerscentrum heeft het vooral te maken met het ontbreken van geschikte nestbomen. Eerlijkheidshalve valt mij ook op dat het voedselaanbod toch redelijk beperkt is. Uiteraard zijn er watervogels zoals smient, nonnetje en kuifeend. Maar het is slechts een fractie van wat er op een gemiddelde zomerdag in de Biesbosch aanwezig is….Een zeldzame broedvogel hier is bijvoorbeeld de grauwe gans. Vol trots komt hij terug in tentoonstellingen, in de folders, op de website en in het informatiecentrum. De soort heeft hier slechts 200 broedpaar. De zeearenden die we aantreffen zijn voornamelijk jonge vogels. Ze zullen ook wel regelmatig een zoetwatervis nuttigen.
Woensdag 1 juli , bossen Oulu – Liminganlahti NP- strand
Dag drie begint ongekend vroeg. Omdat we kans willen maken op eland en mogelijk hoenders en uilen gaat de wekker om 02:30. De zon schijnt ( het is een heldere nacht). We besluiten in de omgeving van Oulu wat onverharde wegen te gaan afrijden in de hoop tegen wat leuks aan te blunderen. We proberen wat ten oosten van Oulu, onder andere in de omgeving waar enkele weken geleden een nestkast met familie Oeraluil aanwezig was. Het is een fantastisch ochtend. Gelijk valt op dat de vogels niet ‘gratis’ zijn in de uitgestrekte naaldboom bossen. We horen slechts een enkele goudhaan , een matkop ( ondersoort borealis) en vanuit de top van een spar zingt een braamsluiper. Het hoogtepunt van de ochtend is een tweetal waarnemingen van gigantische elanden! De eerste zien we op een kaalkapvlakte middenin bos. De tweede waarneming verrichten we een uurtje later en betreft een moederdier met een kalf. Ik had er al eens één gezien op vreselijk grote afstand in de Biebrza moerassen in Polen, maar deze waarnemingen waren toch een stuk indrukwekkender.
In de loop van de ochtend ( door het vroege opstaan hielden we een flinke dag over..) bezochten we Liminganlahti NP opnieuw. We hadden nog een aantal observatiepunten aan de noordkant van het grote park niet bezocht. Door de hoge waterstanden waren de vlonderpaden echter niet toegankelijk. De muggen waren heftig, maar dat kwam dan weer door het stralende weer wat we vandaag gekregen hadden. We namen het voor lief.
De meest noordelijke uitkijktoren stond aan het rand van het bos. Grote groepen bosruiters vlogen rond en boven ons baltste watersnippen. Een fantastisch uitzicht, windstil weer ,een zonnetje en wat akelig gezoem. Bij de parkeerplaats zagen we ook onze eerste libellen. Voornamelijk noordse witstuitlibellen en enkele viervlekken. Ook zong daar een mannetje roodmus dat zich buitengewoon fraai liet bekijken en fotograferen. Net voor de trip had ik deze soort ook waargenomen in de Biesbosch. Hier zijn ze echter een stukje algemener..
Op de terugrit zagen we nog grote groepen kraanvogels langs de E8 en diverse zijwegen van deze snelweg. Kraanvogels broeden in Liminka maar ook in de nabije omgeving. De vogels foerageren in deze tijd van het jaar vaak op akkers in de omgeving van het moerasgebied. Tijdens de najaarstrek strijken groepen van ruim 30.000 in deze regio neer als voorverzameling voor hun terugreis naar overwinteringsgebied in Spanje. Met oostenwind kunnen we er dan soms een aantal tegenkomen in Nederland. Wat mij opviel aan de kraanvogels, dat ze ook hier, onwijs schuw waren. Ze liepen continu achterin de akkers, ze waren continu waakzaam en bij het minste of geringste vlogen ze weg.
De vogeltrek op Lesbos is fenomenaal, maar het Griekse eiland heeft veel meer te bieden. Door de ligging in het uiterste zuidoosten van Europa komen er een aantal zeldzame vogels voor met een uiterst beperkt verspreidingsgebied. Uiteraard hadden we tijdens de 8-daagse rondreis van Inezia Tours alle aandacht voor deze bijzondere en soms lastig te lokaliseren vogelsoorten.
Rotsig en doornig
Rotsige berghellingen en doornig struikgewas is het beeld langs de noordkust van het eiland. Vooral de omgeving tussen Petra en Molivos voldoet precies aan deze beschrijving. Het is het domein van de grasmussen (Sylvia’s). Als we net zijn aangekomen horen we overal krassende en ratelende roepjes van Sylvia’s . In korte tijd zien we enkele fraaie baardgrasmussen en een hele opvallende: de Rüppells grasmus. Het prachtige mannetje zit bovenin een zangpost en met wat geduld laat die zich uitmuntend bekijken. De vogel heeft door zijn rode ogen wel wat weg van de , in Europa, veel algemenere kleine zwartkop, maar heeft oa een opvallend zwarte keel, een wat langere hals en twee witte baardstreepjes. Rüppells grasmus is een behoorlijk zeldzame soort en komt oa op een aantal plekken in Griekenland en in Turkije tot broeden.
Langs de noordkust treffen we nog meer specialiteiten aan zoals de geheimzinnige Aziatische Steenpatrijs. Uit ervaring weet ik dat deze soort zich niet altijd gemakkelijk laat zien en zich vaak wat hoger in de bergen ophoudt. We treffen het dan ook behoorlijk, als tot tweemaal toe een exemplaar langs de weg scharrelt. Het grote verschil met de gewone steenpatrijs is de crème kleurige keel. Daarnaast stopt het verspreidingsgebied van die soort ongeveer in Griekenland en komt op Lesbos alleen de Aziatische vorm voor.
Bloemenzee
We rijden en wandelen langs de mooiste rotskusten , maar bezoeken ook fraaie valleien die in deze tijd van het jaar veranderd zijn in een bloemenzee. Het is het leefgebied van de bruinkeelortolaan, maskerklauwier en de rouwmees. Vooral de eerste twee zien we veelvuldig en en uiteindelijk komen we ook verschillende paartjes rouwmees tegen.
We horen tevens zingende cirlgorzen, roepende hoppen en zien een zwijgzame middelste bonte specht . De enige soort die we niet te zien krijgen blijkt nog niet terug te zijn uit ( Zuid!) Afrika , namelijk de Griekse spotvogel.
Kale hooglanden
De echte hooglanden aan de westkust zijn spectaculair. Het landschap en de vergezichten zijn schitterend. De hellingen zijn hier droog en rotsig en er staat enkel wat lage vegetatie. Verspreidt staan wat bomen. Een ander landschap betekent ook weer andere soorten. Op een hoge bergketen gaan we op zoek naar de westelijke smyrnagors . In deze regio treffen we ook een aantal izabeltapuiten maar ook veel oostelijke blonde tapuiten en arendbuizerden.
Tijdens een wandeling horen we op meerdere plaatsen smyrnagorzen zingen. Het is nog een hele uitdaging om de vogels te vinden en in telescoop te zetten. Uiteindelijk lukt het om minimaal twee vogels te zien te krijgen. Het zijn opvallend gorzen, maar door de frisheid van het groen aan de bomen valt hun citroengele kop met grijzige borst aardig weg in het bladerdek.
Turkse Boomklever
De laatste soort die niet mag ontbreken na een weekje Lesbos’ is de Turkse Boomklever. Deze klever komt vooral veel voor op Lesbos en in Turkije en is daarbuiten uiterst zeldzaam. In april zijn de vogels aan het broeden. Via het circuit van vogelaars komen we erachter dat de Turkse Boomklever op een nieuwe locatie een nest in gebruik heeft. We navigeren met diverse route beschrijvingen door het uitgestrekte naaldboombos van Achladeri. Uiteindelijk vinden we een plek waar we , zonder de vogels te storen, prima waarnemingen verrichten van deze zeldzame vogel. Razendsnel vliegt een paartje richting het nesthol om de jonge vogels te voeren. Omdat de vogels nu niet meer zingen of roepen was het anders lastig, dan wel onmogelijk geweest om de vogels te zien tijdens te trip. Een mooie aanvulling op de indrukwekkende triplist.
Lesbos is een middelgroot Grieks eiland in de Middellandse Zee. Het is een fantastische plek voor natuur-en vogelliefhebbers. De ligging zorgt voor enerverende aantallen trekvogels die gedurende de vogeltrek ( april/mei en september /oktober) het eiland aandoen op hun route tussen Afrika en Oost- en Centraal Europa. Daarnaast is het landschap zeer dynamisch en wisselen olijfboomgaarden, droge graslanden, rotskusten , zoutpannen , rivierbeddingen en moerassen elkaar af. Pittoreske vissersdorpjes , vele orchideeën, fraaie dagvlinders en een ( voor ons Nederlanders) fijn klimaat maken het plaatje voor een ideale reisbestemming compleet.
De afgelopen periode mocht ik samen met Bart-Jan Prak een reis begeleiden naar deze vogel ‘metropool’ voor Inezia Tours
Skala Kalloni
De eerste 4 nachten van de reis verbleven we in Skala Kalloni. Met stip de beste uitvalsbasis van het eiland. Dit kleine vissersdorpje ligt eigenlijk aan het eind van de baai van Kalloni. Een groene oase voor trekvogels. Aan twee kanten van het dorpje monden riviertjes in de Golf van Kalloni. Door de lage ligging , de vele moerasjes , riviertjes en niet te vergeten de zoutpannen heeft deze hoek van het eiland een enorme zuigkracht op trekvogels. Skala Kalloni is dan ook een belangrijk ‘tankstation’ voor vogels in het ‘droge’ Middellandse zeegebied. Het dorp Skala is een trefpunt voor vogelaars. In het hotel waar de groep haar thuisbasis had broeden Spaanse mussen en vlogen Roodstuitzwaluwen door de straat.
Tsiknias rivier De Tsiknias rivier wordt ook wel de ‘East-River’ genoemd . Het is een ondiepe rivier met veel kiezels en stenen op de bodem. Aan de randen staan mooie stukken met metershoog waterriet en wat hoger langs de oever zijn bloeiende tamarisken te vinden. Aan beide zijde van deze rivier liggen goede wegen en door het hoge standpunt zijn vogels prima te bekijken. In de vroege morgen is er een ‘muur’ van vogelgeluiden te horen. Soorten als nachtegaal , oostelijke vale spotvogel, grote karekiet en cetti’s zanger gaan er helemaal los. In de rivierbedding liepen bosruiter, kemphaan en balkankwikstaarten. Leuk was ook de waarneming van een nest bouwend mannetje buidelmees.
De zangvogels lieten zich redelijk goed bekijken en bijna de gehele groep kreeg zichtwaarnemingen van Cetti’s zanger, nachtegaal en grote karekiet. Met wat geduld kregen we geheimzinnige soorten te zien zoals klein waterhoen en woudaap . Toen we ze eenmaal gevonden hadden zetten we ze vol glorie in de telescoop. We zagen tevens vele ralreigers en purperreigers. Met het fraaie ochtendlicht erop was dat puur genieten.
Zoutpannen De zoutpannen van Skala Kallonis zijn fantastisch voor steltlopers, reigers , flamingo’s en sterns. Ook wij hebben daar ervaren dat het vogelbestand dynamisch is. De diversiteit aan steltlopers en sterns wisselt er met de dag. De eerste dag zagen we er oa bijna 400 kemphanen, 25 lachsterns , een groepje witvleugelsterns en een sporenkievit . De volgende dag waren het vooral roodpootvalken, witwangsterns en poelruiters die de show stalen. Vrij standaard, maar daardoor niet minder mooi, waren de grote groepen flamingo’s en de enorme kolonie kluten in het westelijk deel. Hier onder een impressie van wat typische trekvogels die zich rondom de zoutpannen lieten zien. Binnenkort meer op dit blog over de specialiteiten van het eiland, de Vliehors van Lesbos ( Sigri) en meer..
Het waarnemen van uilen overdag is lastig. Ze zijn meestal ’s nachts actief, zijn niet heel algemeen en hebben zeer goede camouflagekleuren . In de winter is het vaak iets makkelijker om uilen te zien, aangezien bomen en struiken dan geen blad dragen. Uilen zijn in de winter ook vocaal meer te horen. Bosuilen beginnen bijvoorbeeld al vanaf eind november tot begin januari met het bezetten van hun territorium en het roepen voor het vrouwtje. De roep van het mannetje bosuil is mysterieus en wordt door vele regisseurs toegevoegd aan films of series om deze spannender te maken. Bosuilen zitten in de winter meestal in koppels. Het vrouwtje zit soms al op de eieren en het mannetje zit dan roestend nabij het nest.
Roestplaatsen
Er zijn ook uilen in Nederland die gezamenlijk roesten gedurende de wintermaanden. Het gaat dan vaak om ransuilen. Ransuilen kun je op de meest uiteenlopende plaatsen aantreffen. Regelmatig roesten ze in groepen in de nabijheid van mensen. Een grote groep ransuilen in een solitaire boom op een schoolplein haalde deze winter het NOS journaal. Ransuilen beginnen vanaf nu ( eind februari / begin maart) met het vormen van koppels en het bezetten van territoria. Qua uiterlijk zijn ze een stuk slanker dan bosuilen en hebben twee kenmerkende ‘pluimpjes’ bovenop de kop.
‘Day-roost experts’
Afgelopen weken heb ik een reis gemaakt door Sri Lanka. Vogelaars vanuit de hele wereld bezoeken dit land. Voor buitenlandse vogelaars, inclusief mijzelf, is het bijna onmogelijk om zelf een uil te vinden. De lokale bevolking is zich hiervan bewust en sluit hier goed op aan. Getrainde trackers en gidsenbureaus hebben zich de afgelopen jaren ontwikkeld als experts in het lokaliseren van roestende uilensoorten. Een hele zeldzame soort van Sri Lanka is de Serendipdwergooruil ( Serendibs scops owl) Deze endemische uil is pas in 2001 ontdekt en komt alleen voor op Sri Lanka. Middenin het tropisch regenwoud, tientallen meters buiten de vaste wandelpaden werd deze zeldzaamheid voor ons aangewezen. Zelfstandig was het onmogelijk geweest om dit zeer goed gecamoufleerde uiltje te vinden in het immens grote woud.
Uil als verdienmodel
In Tissamaharama ontmoette ik de 24-jarige Sirantha die alles weet van de lokale bruine visuil. Sirantha realiseert zich, dat er jaarlijks vele vogelaars interesse hebben in deze imposante uil. Dagelijks struint hij dan ook de rivieroevers af op zoek naar deze vogel. Tegen een vergoeding laat hij hem zien aan vogelaars. Op deze wijze is dit voor hem een inkomstenbron.
Langs een smalle rivierloop, net buiten de stad Tissamaharama heeft hij ons op gepaste afstand de geheimzinnige uil laten zien. Verscholen in het bladerdek , ver van de gebaande paden zat een joekel van een bruine visuil. Enorm knap gevonden!
Het was een bijzondere ervaring om te zien dat de lokale bevolking er alles aan doet om verstoring van de uil te voorkomen. Het is natuurlijk erg mooi meegenomen dat deze fraaie soortgroep ook nog voor inkomsten zorgt voor de vrij arme bevolking in Sri Lanka .
Thomas van der Es 